%100 Elektrikli otomobilde içten yanmalı motor bulunmaz. Bunun yerine elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüştüren bir motor ve rotor olarak adlandırılan dönen parça bulunur. Enerjisini bünyesinde barındırdığı bataryadan alan elektrikli araçlar, konvansiyonel otomobillere göre daha basit bir motor yapısına sahiptir. Elektrikli araçlar hem yakıt tasarrufuna olanak tanır, hem de çevre dostudur. Bu yüzden kullanımı her geçen gün artmaktadır.
Elektrikli Araç Nedir?
Teknoloji çağının bir sonucu olarak yakıt tasarrufu yapan, petrol tüketmeyen, sessiz ve yüksek verimlilikle çalışan motora sahip araçlar tasarlanmıştır. Elektrik araçlar bir rotor vasıtasıyla hareket eder. Elektrik motorunun içinde yer alan ve dönerek hareket halinde olan rotor adlı parça sayesinde elektrikli araç çalışır. Rotor döndükçe elektrik akımı iletilir, elektrik enerjisi hareket enerjisine dönüşür. Benzinli araçların aksine elektrikli araçtaki tork gücünün hissedilebilmesi için motorun belirli bir devire uluşmasına ihtiyaç duyulmaz. Motora ek olarak sahip olunan batarya sayesinde elektrikli araç kullanılır.
Elektrikli araçların içerisinde lityum-iyon pillerden oluşan bir batarya mevcuttur. Zaman içerisinde kullanıldıkça verimi düşen bu bataryalar kullanılarak elektrikli aracın sorunsuz bir şekilde 300bin veya 1 Milyon kilometre yol yapabildiği bilinmektedir. Pek çok elektrikli araç üreticisi tarafından aracın kullanıldığı ilk 4 yıl içerisinde bataryanın %80’lik kapasitesine garanti verilmektedir. Elektrikli araçlar kullanıcıya yakıttan tasarruf etme imkanı sunar. İçten yanmalı motoru olan bir aracın tükettiği 1 litrelik benzinin elektrikli araçtaki karşılığı 10 kWh olarak belirlenmiştir. Bir elektrikli araç 100 kilometrelik sürüş mesafesinde yaklaşık olarak 18 kWh ölçüsünde elektrik enerjisi tüketir. Bu da içten yanmalı motor ile karşılaştırıldığında oldukça düşük bir enerji tüketimi anlamına gelmektedir. İçten yanmalı motoru olan bir araç için bunun 6 katı daha fazla yakıt harcaması yapıldığı belirlenmiştir.
Elektrikli Aracın Çalışma Prensibi Nedir?
Elektrikli otomobil herhangi bir elektrikli çamaşır makinesinin çalışmasını sağlayan motorla benzer bir düzen içerisinde işlev gösterir. Benzin veya mazotla çalışan klasik otomobillerdeki gibi içten yanmalı motorlardan farklı olarak yüksek verimlilik, aşınmazlık ve çift yönlü çalışma özelliklerine sahiptir. Fosil yakıtların kullanıldığı içten yanmalı motorlarda verimlilik oranı oldukça düşüktür. Motorun içerisindeki hareketli parçalar ve diğer aksamlar nedeniyle üretilen enerjinin yaklaşık olarak %35’inden hareket ettirecek güç üretilir. Bu da elektrik bir otomobile kıyaslandığında düşük bir oran olarak kabul edilir. İçten yanmalı motorlarda hareket enerjisi üretilirken yüksek ısı, gürültü ve titreşim açığa çıkar. Elektrikli otomobiller ise sessiz bir şekilde çalışır.
Bu özelliklere ek olarak elektrikli araçlarda 2000’e yakın hareketli parça ve debriyaj balatası, vites kutusu, pistonlar, yakıt tankı, egzoz sistemi ve yağ ile su pompası bulunmaz.
Elektrikli Araç Nasıl Şarj Edilir?
Cep telefonlarının şarj edilişine benzer bir şekilde elektrikli araçlar da şarj edilir. Çok daha yüksek güç ve enerji kapasitesi ile. Cep telefonlarında olduğu gibi elektrikli araçlarda da lityum-iyon cinsinden piller kullanılmaktadır. Evde alternatif akım veren standart prizler kullanılarak 8-10 saatlik bir zaman dilimi içerisinde elektrikli araç şarj edilebilir. Evdeki elektrik tesisatı tek fazlı ve düşük amperli olduğu için aracın şarj süresi uzundur. Evlerden farklı olarak çeşitli konumlara tesis edilen ücretsiz şarj istasyonlarından elde edilen yüksek akım sayesinde çok daha kısa sürede aracın şarj edilmesi sağlanabilir.
Alışveriş merkezleri ve benzin istasyonlarında şarj istasyonlarına rastlamak mümkündür. Söz konusu hızlı şarj istasyonları sayesinde elde edilen doğru akım kullanılarak aracın 30-60 dakika içerisinde şarj olması sağlanır. 30 dakika içerisinde pek çok elektrikli arabanın %80 oranında şarj edildiği bilinmektedir. Ancak normal hıza sahip olan bir elektrik akımı kullanılarak da 2 veya 4 saat içerisinde araç tamamen şarj edilebilir.
Bataryası tamamen şarj edilmiş olan bir elektrikli otomobilin kat edeceği mesafe modele göre 200 ile 600 kilometre arasında değişiklik gösterir.
Pek çok elektrikli otomobil firması elektrikli aracın bataryasına en az 8 yıl ve en fazla da 15 yıllık garanti süresi verir. Arabanın ne sıklıkta kullanıldığına bataryanın yıpranması değişiklik gösterse de 70.000 kilometreden sonra bataryada verim kaybı gözlenmektedir. Bu kayıp 100bin km’de %6 ile %8 arasında düşünülebilir. Yani 80Kws’lik bataryanın 100bin km sonraki kapasitesi %8 oranında kayıp verebilir. Bu oranda, 350km’lik menzile sahip bir aracın 100bin km’lik kullanım sonrası, yaklaşık 320km menzil anlamına gelir. ( Bu oranlar kullanıcının kullanım şekline, kullanıldığı iklim ve yol şartlarına göre de büyük farklılık gösterebilir )
Elektrikli Araçların Bakımı Nasıl Yapılır?
Benzin veya mazotla çalışan arabalara kıyasla elektrikli araçların motor yapısı daha basittir. Elektrikli aracın motorunda daha az hareket eden parça olduğu için onarılması ve dönem dönem bakımının yapılması gereken daha az miktarda parça bulunur. Elektrikli aracın bakımına daha az para harcanır. Aracın kat ettiği mesafeye göre bakıma girmesi gerekir. Elektrikli aracın bakımı için yapılanlar şu şekildedir:
· Lastiklerin kontrol edilmesi
· Fren sisteminin elden geçirilmesi
· Elektrikli motorun performansının ölçülmesi
· Bataryaların verimliliğinin ve yıpranma payının tespit edilmesi
· Elektrikli parçaların kontrol edilmesi
· Gerekli olan hallerde bataryanın değiştirilmesi
Elektrikli Araçların Olumlu Yönleri Nelerdir?
Elektrikli araçların sağladığı en önemli yararların başında yakıt tasarrufu gelir. Fosil yakıtlarla çalışan otomobiller nedeniyle doğal kaynaklar tüketilmektedir. Elektrik benzin ve mazota kıyasla daha düşük maliyetli bir enerji kaynağıdır. Benzin ve mazotla çalışan araçlarda yüksek vergilendirme mevcutken, elektrikli araçlarda vergi oranları çok düşüktür. ( Yurtdışında %1 gibi vergilendirme mevcutken, ülkemizde malesef ÖTV, KDV, MTV gibi 3 farklı türde vergi alınmaktadır) Fosil yakıtla çalışan motora sahip bir araca kıyasla elektrikli araçlar daha fazla teknolojik donanım ile tasarlanmaktadır. Elektrikli araçlar çevre dostudur, dünyaya daha az karbon salımı gerçekleştirir. (Elektriğin nasıl ve hangi kaynaktan üretildiği önemlidir. Tüm dünyada gelişen trend rüzgar ve solar panel ile desteklenmesidir)
Elektrikli Araçların Olumsuz Yönleri Nelerdir?
Elektrikli araçların tamamen şarj edilmesi için gereken süre yol üstünde 30-60 dakika, evden 8-10 saate kadar varmaktadır. Şarj durumuna göre elektrikli aracın gideceği yol mesafesi değişiklik göstermektedir. Acil durumlarda yetersiz şarj seviyesi kişinin zor durumda kalmasına yol açabilir. Fosil yakıtlarla çalışan araçlara kıyasla elektrikli araçlar daha yüksek fiyatlar karşılığında satılmaktadır. Türkiye’de satış ağının ve teknolojik olanakların yetersiz olması sebebiyle elektrikli araçların bakım ve onarımı hususunda sorunlar ortaya çıkmaktadır.
http://tehad.org/ 27.04.2021
