Kafkas İslam Ordusu kumandanı, Bakü’nün kurtarıcısı, Türk savunma sanayisinin kurucusu Nuri Killigil… Savunma Sanayii Başkanlığı, Nuri Paşa’yı animasyon filmiyle andı.
Savunma Sanayii Başkanlığı, Türk savunma sanayisine katkıda bulunan ve tarihe geçen işlere imza atan isimleri yeni nesillere anlatmak için animasyonlarla Savunma Sanayii Kahramanları Serisi hazırladı. Serinin ilk filminde Nuri Killigil’e yer verildi.
Bir zamanlar Kafkas İslam Ordusu Komutanlığında Azerbaycan Türkleriyle omuz omuza savaşan bu ismi yakından tanıyalım…
Tarihin gizli sayfalarında kalmış bir isim O… Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da sık gündeme getirmesiyle tanınan Nuri Killigil Paşa, Azerbaycan halkı için Bakü’nün Fatih’i. Milli mücadelede görev almış azimli bir asker, hem de bir silah fabrikatörü.
Yerli savunma sanayisinin öncüsü
1890 yılında dünyaya gelen Killigil, uzun yıllar Osmanlı ordusunda subay olarak görev yaptı, general rütbesiyle İstiklal Mücadelesi’nde yerini aldı. Nuri Killigil aynı zamanda Enver Paşa’nın kardeşi.
Killigil Paşa, İstanbul Sütlüce’de kurduğu silah fabrikasıyla da milli savunma sanayisinin öncülerinden oldu. Sütlücede kurduğu silah ve mühimmat fabrikasında uçak bombaları, top, havan, mermi üretti ve ihraç etti.
Bu yerli ve milli sanayi ürünleri, Türk savunma sanayisinin temelleri için çok önemli bir girişimdi.
67 yıl sonra cenaze namazı kılındı
2 Mart 1949 günü sahibi olduğu fabrikada sabotaj olduğu düşünülen bir patlamada 28 çalışanı ile birlikte veda etmişti hayata Nuri Paşa.
Vücudu patlamadan 10 gün sonra Haliç’ten çıkarılan Killigil Paşa, dönemin İstanbul müftüsünün “Vücut tam bulunamadığı için cenaze namazı kılınmaz fetvası” nedeniyle cenaze namazı kılınmadan toprağa verilmişti.
Killigil’in cenaze namazı, Edirnekapı Şehitliği’nde bulunan mezarında ölümünden tam 67 yıl sonra kılındı.
“Anadolu’daki insanımız Azerbaycan’a yardıma geldi”
Nuri Killigil Paşa Türkiye kadar Azerbaycan halkı için de büyük bir öneme ve değere sahip.
Çünkü bu azimli asker, 1918’de Bakü’yü düşman işgalinden kurtaran Kafkas İslam Ordusunun da kumandanıydı.
Azerbaycan Milletvekili Ganire Paşayeva, Nuri Killigil hakkında konuştu:
“Nuri Paşa Azerbaycan Türkleri için çok büyük bir liderdir. Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı’nda yenilmişti ve çok zor günler geçiriyordu. Buna rağmen Azerbaycan’a Nuri Paşa’nın başkanlığında Türk Kafkas İslam Ordusu desteği geldi. Zor günler yaşamalarına rağmen Anadolu’daki insanımız Azerbaycan’a yardıma geldi.”10 gün sonra Haliç’ten çıkarılan Killigil Paşa, dönemin İstanbul müftüsünün “Vücut tam bulunamadığı için cenaze namazı kılınmaz fetvası” nedeniyle cenaze namazı kılınmadan toprağa verilmişti. Edirnekapı Şehitliği’nde bulunan mezarında ölümünden 67 yıl sonra kılındı cenaze namazı.
Kardeş ülkeler: Azerbaycan ve Türkiye
Paşayeva yıllarca Nuri Paşa’nın mezarını aradıklarını söyledi.
“Bulduğumuzda mezarlığın yeniden onarılmasını ve üzerinde Türk, Azerbaycan bayraklarının dalgalanmasını istedik. Genç nesillerin bu kahramanı tanıması lazım. Bugün de bayraklar beraber dalgalanıyor. Ruhu şad olur.”
Kardeş ülkeler Azerbaycan ve Türkiye, ‘İki devlet bir millet’ diyerek bugünlere geldi. Nuri Paşa bu sevginin temellerini attı.
“Milletimizin kahraman evladı Nuri Paşa”
Ganire Paşayeva, Nuri Paşa’yı hep sevgiyle andıklarını anlattı:
“Nuri Paşa Azerbaycan’dan döndükten sonra da Azerbaycan için Türkiyemiz için fedakarlıklar etmişti. İlk silah fabrikasını kurmuştu. Türk dünyasının buna ne kadar ihtiyacı olduğunu biliyordu. Nuri Paşa her zaman gönlümüzde yaşayacak. Türk dünyasının bütün insanlarının gönlünde yaşayacak. Hiçbir zaman ölmeyecek. Milleti için hayatını feda eden insanlar hiçbir zaman unutulmaz. Her bir Azerbaycan insanı ‘Nur içinde yat Nuri Paşa. Seni hiçbir zaman unutmayacağız, milletimizin kahraman evladı’ diyerek saygıyla anıyor.”
TRT HABER 05.10.2020
