Türkiye’nin “uzayda ben de varım” demesinin üstünden tam 26 yıl geçti. 6 aktif uydu, haberleşme ve gözlem hizmetini sürdürüyor. Ancak Türkiye uzay teknolojisinde daha çok söz sahibi olmak istiyor. Dolayısıyla adımlarını da ona göre hızlandırıyor.
Türkiye’nin uzayda var olma düşüncesi, 1960’lı yılların sonlarında oluşmaya başladı. Ancak başarıyla hizmete alınan ilk uydu TÜRKSAT 1 B, yaklaşık 34 yıl sonra 11 Ağustos 1994’te uzaya fırlatıldı. Aslında 1994 yılının ocak ayında önce TÜRKSAT 1A uzaya fırlatılmıştı. Ancak uydu Fransız Guyanası’nda fırlatılma aşamasında, Ariane 4 roketindeki teknik arıza nedeniyle okyanusa düştü. Böylece Türkiye’nin ilk haberleşme uydusu da Türksat 1B oldu ve görevi tam 12 yıl sürdü.
1B’nin arkasından diğer uydular da uzayda yerini başarıyla aldı. TÜRKSAT 1C 10 Temmuz 1996, TÜRKSAT 2A ise 10 Ocak 2001 yılında yörüngeye yerleşti. Yaklaşık 15 yılda hepsi ömrünü tamamlandı, bu kez yeni adresleri çöp yörünge oldu. Bunlar Türkiye’nin televizyon yayını ve veri transferi yapan öncü haberleşme uydularıydı. Onların yerini hala aktif olan 3 uydu aldı.
Türkiye’nin aktif haberleşme uyduları
Türkiye’nin hala aktif olan 3 haberleşme uydusu bulunuyor. TÜRKSAT 3A 2008, TÜRKSAT 4A ise 2014 yılında uzaya fırlatıldı. Ve Türkiye’deki Televizyon yayıncılığının omurgası da oluştu.
Bugün 400’ü aşkın TV kanalının yüzde 80’i, yayınını TÜRKSAT 4A’dan yapıyor. 16 Ekim 2015’te, TÜRKSAT 4B de dünyadan binlerce kilometre uzaktaki yerin aldı. Haberleşme uyduları dünyadan 36 bin kilometre uzakta görev yapıyor. Bu mesafe gözlem uyduları için ise fazla uzak…
Türkiye’nin gözlem uyduları
Gözlem uyduları dünyanın yörüngesinde afet izlemeden istihbarata geniş bir yelpazede hizmet veriyor. Kaliteli görüntü elde edilmesi için dünyaya 400 ila 700 kilometre uzaktaki yörüngelerde hizmet veriyor.
Türkiye de ilk gözlem uydusu BİLSAT’a 27 Eylül 2003 yılında kavuştu. Mini uydu BİLSAT’ın ömrü sadece 3 yıldı. Ancak ondan kazanılan tecrübeyle Türkiye uzaydaki gözlerinin sayısını yıllar içinde 3 kat artırdı.
İlki RASAT… Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu… TÜBİTAK UZAY öncülüğünde 2006 yılında ilk adımları atılan uydu, 17 Ağustos 2011 yılında Rusya’dan fırlatıldı. 3 yıl ömürlü olarak üretilen RASAT, tam 9 yıldır görevini sürdürüyor. 7.5 m çözünürlüğe sahip RASAT, yörünge özelliği sayesinde dünyanın her yerinden görüntü alabiliyor.
RASAT’tan elde edilen ham görüntüler TÜBİTAK UZAY tesislerindeki yer istasyonuna indirilerek geometrik ve radyometrik düzeltmelerin ardından koordinatlandırma işlemleri yapılıp GEZGİN Portalı’na aktarılıyor. Uydu işleme ve geoportal oluşturma projesi kapsamında geliştirilen GEZGİN Portalı, Türkiye’nin ilk milli uydu görüntüsü portalıdır.
Yaklaşık bir yıl sonra, 18 Aralık 2012’de, yüksek çözünürlüğe sahip Göktürk-2 Uydusu da yörüngesine oturdu. Türkiye’nin savunma alanındaki ihtiyaçlarına yanıt veren GÖKTÜRK 2’ye, 5 Aralık 2016’da GÖKTÜRK 1 katıldı. Böylece Türkiye, uydu teknolojilerinde söz sahibi bir konuma geldi.
TÜRKSAT 5A için geri sayım…
2020 itibarıyla Türkiye yeni uydularla elini kuvvetlendirmeye hazırlanıyor. TÜRKSAT 5A uydusunun sistem seviyesi testleri son aşamada. Tarih 30 Kasım’ı gösterdiğinde Amerika Birleşik Devletleri Florida’dan SpaceX’in Falcon 9 roketiyle fırlatılacak.
TÜRKSAT 5B uydusu da üretim aşamasında… 2021 yılının Mayıs ya da Haziran ayında uzaya gönderilmesi planlanan uydu, sözleşme kapsamında SpaceX’in Falcon 9 roketiyle fırlatılacak. Her iki uydu da televizyon yayıncılığı ve veri haberleşmesi için faaliyet gösterecek. TÜRKSAT 5B uydusuyla TÜRKSAT 4B’deki mevcut kapasite 17 kat aratacak.
Gözlem uydularına İMECE de katılacak
İmece ile Türkiye’nin sivil ve askeri yüksek çözünürlüklü görüntü ihtiyacı, yerli kaynaklarla karşılanacak. Yaklaşık bir metre çözünürlüklü İMECE, 700 kilometre civarındaki bir yörüngeye yerleşecek. Türkiye’nin yerli ve milli yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusunun, 2021 yılında tamamlanarak 2022 yılında uzaya fırlatılacak.
En önemli ARGE projesi: TÜRKSAT 6A
Türkiye artık dünyanın en gelişmiş teknolojilerini koşar adımlarla takip ediyor. 20 yılık hayal, Uzay Ajansı’nın kurulması bu adımları daha da kuvvetlendirdi. TÜRKSAT 6A ile önemli bir aşama daha geçilecek. Tasarımı tamamen Türkiye tarafından yapılan, alt yapısı ve insan kaynağı milli olan TÜRKSAT 6A 2022 yılında yörüngeye fırlatılacak. Türkiye’nin ilk millî haberleşme uydusu Türksat 6A, Avrupa’dan Hindistan’a çok geniş bir coğrafyada hizmet verecek.
TRT HABER 02.10.2020
