Türk mühendislerinden oluşan bir ekibin çalışmaları sonucunda, hidrojen yakıt pili ve plazma teknolojisi kullanan dikey iniş kalkışlı hayalet uçaklar geliyor. Vatoz benzeri uçan kanatları andıran fütüristik hayalet uçak sistemi, kargonun ardından 2 kişilik, dikey iniş kalkışlı hava taksisi geliştirecek. Electrofluidsystems adlı şirketin kurucusu Göksel, 2030 yılında ise hedeflerinin yakın uzay turizmine odaklanan hava araçları olduğunu söylüyor.
Türk mühendislerden oluşan bir ekip, kargo ve yolcu taşıyacak, hidrojen yakıt pili ve plazma akışkanlar kontrolü kullanan elektrikli dikey iniş kalkışlı (eVTOL) fütüristik, vatoz benzeri uçan kanatlar geliştirdi.
Berkant Göksel tarafından kurulan Berlin merkezli Electrofluidsystems 2021’in sonuna kadar ilk önce keşif ve küçük paket teslimatı yapabilen İHA sistemlerini pazara sunmaya hazırlanıyor.
Bu mini İHA’lardan biri 6 – 11 kilogram azami kalkış ağırlığı ile 2 – 4 kilogram faydalı yük kapasitesine sahip ve 1.11 metre kanat açıklığı ile dikey iniş kalkışlı PlasmaFalcon 1.11 (Plazma Şahin).
Diğeri, daha egzotik olan LH2 PlasmaRay 1.11 (Plazma Vatoz) iki versiyonda sunuluyor: İlk model Lityum polimer pilli, 11 – 18 kilogram azami kalkış ağırlığı ile 4 – 8 kilogram faydalı yük kapasitesine sahip. İkinci model ise sıvı hidrojen (LH2) yakıtı kullanarak kilogram başına 325 Watt saati (Wh/kg) enerji sağlıyor.
Araçlarda, kanat yüzeyindeki havayı iyonize edip hızlandırabilmek için, farklı yüksek voltaj jeneratörleri bulunuyor. Hızlandırılan hava ile artı itki gücü oluşuyor, sürtünme azalıyor ve uçak mekanik dümen kullanmadan da yönlendirilebiliyor. Ayrıca iyonize hava (plazma) akımı kanat kaldırma kuvvetini yükseltiyor ve akışın durması yani uçağın hız kaybedip düşmesini engellendiği belirtiliyor.
Kanat ve motor fanlarında uygulanacak plazma teknolojisiyle daha büyük modellerin, ileride 30 kilometre gibi uzaya yakın çok yüksek stratosferik irtifalara ulaşma yeteneğine sahip olacağı ifade ediliyor. Şirketin kurusucu Berkant Göksel’in verdiği bilgiye göre Electrofluidsystems 2022 – 2025 sürecinde bugün konsept aşamasında olan iki kişilik bir dikey iniş kalkışlı hava taksisi geliştirecek.
H2PlasmaRay 6.66 isimli araç 900 kilogram azami kalkış ağırlığı ile 250 – 300 kilogram faydalı yük kapasitesiyle 6.66 metrelik bir kanat açıklığına sahip olacak. Saatte 250 – 300 kilometre hız yapabilen aracın menzili hidrojen gazı ile 250 – 300 kilometre, sıvı hidrojen deposuyla ise 1000 – 1300 kilometre olacağı belirtiliyor.
Motor arıza durumunda araç süzülerek geri çekilebilir tekerlekli iniş takımıyla bir otoyoluna veya düz bir araziye iniş ve kalkış da yapabiliyor ve en kötü ihtimalde balistik bir üçlü paraşüt ile de yolcuları koruyacak bir şekilde indirebiliyor.
Şirket, kuşlardan esinlenerek bir formasyon sürü otopilotu geliştiriliyor. 6 ile 13 araçtan oluşan bir yarı elmas (half diamond) ya da tam elmas (diamond) uçuş formasyonuyla toplam sürtünme yüzde 45 – yüzde 65 azaltılarak menzil daha da yükseltilebiliyor.
Göksel, sürüleri kontrol etmek için, Nvidia yapay zeka bilgisayarlarıyla beraber çoklu kamera ve radar sistemleri kullanacaklarını belirtiyor.
Electrofluidsystems beş kişilik, 1850 kilogram azami kalkış ağırlığına sahip bir 8.8 metrelik konsept üstüne de çalışıyor. Bu araç Joby S4 ve LiliumJet hava taksi sistemlerine rakip olacak şekilde tasarlanıyor ve 600 kilogram kargo taşıyabilen bir iha versiyonuda düşünülüyor. Göksel, “2030 yılına yönelik geliştirilen 11.1 ile 19.9 metre kanat açıklığına sahip sistemler, stratosferik irtifalara çıkabilen yakın uzay turizm araçları olarak kullanılacak” diyor.
Dikey İniş Kalkışlı H2PlasmaRay 6.66 / 250 Teknik Özellikleri ise şöyle:
▪ Yolcu/Pilot: 2
▪ Uzunluk: 4.67 m
▪ Kanat Açıklığı: 6.66 m
▪ Seyir Hızı: 250 – 291 km/h (135 – 157 knot)
▪ Maksimum Seyir Hızı: 270 – 314 km/h (146 – 170 knot)
▪ Azami Menzil: 250 km (H2) / 1000 km (LH2)
▪ Uçuş Süresi: 1 saat (H2) / 4 saat (LH2)
▪ Uçuş İrtifası: 0 – 3 km (10000 feet)
▪ Azami Kalkış Ağırlığı: 900 kg
▪ Boş Ağırlığı: 346 kg
▪ LiPo-Pil Ağırlığı: 137 kg
▪ Hidrojen Yakıt Pil Sistem Ağırlığı: 167 kg
▪ Yolcu Ağırlığı: 250 kg
▪ Motor: 19+19+10 Schübeler DS-215-DIA HAST (195 mm)
▪ Maksimum G Limiti: +6
▪ İlk Uçuş: 2023
▪ Üretici: Electrofluidsystems
HABER TÜRK 26.95.2020
