TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) tarafından tasarlanıp üretilen, Türkiye’nin ilk milli insansız hava aracı (İHA) motoru PD170 için yurt dışından talep geldi. TEI Genel Müdürü Mahmut Faruk Akşit, “Milli motorlarımızın dışarıya doğru da ihracatı gündeme geliyor. Şu anda yurt dışından, 2 değişik ülkeden aldığımız talep var” dedi.
TEI’nin insansız hava aracı ANKA için geliştirdiği PD170 motoru hakkında bilgi veren Genel Müdür Mahmut Faruk Akşit, ürettikleri milli motorların artık ihracatının gündeme geldiğini belirtti. Akşit, “ANKA için geliştirdiğimiz en yeni nesil, PD170 motorumuz artık seri imalat aşamasında ve geçen yıl 27 Aralık’ta ilk uçuşunu yaptı. Bunu yaklaşık 1 yıl önce teslim etmiştik. Biraz daha prototip aşamasındaydı. Artık diğer testleri de tamamlanarak ilk seri imalatına bu yıl içinde geçmiş oluyoruz. Motorumuz tamamen TEI mühendisleri tarafından geliştirilmiş ve tedariki de bazı raf ürünleri hariç tamamen Türkiye’den sağlanmış, tamamen milli bir motorumuz. Motorumuzu geliştirmek 3- 4 yılımızı aldı. Tabii raf ürünleri derken, buji, enjektör ve bazı sensörler gibi şeyleri raf ürünü olarak tedarik ediyoruz. Ama bunun dışında hemen hemen tüm aksamını Türkiye’de yapmakta ve yaptırmaktayız. Özellikle yan sanayimiz, KOBİ’lerin gelişimine de ciddi dikkat sarf ediyoruz. Bu motorumuzun imalatında yüzde 95’ten fazla yan sanayi tedarikçilerimizde metal işlemelerimizi KOBİ’lerde yaptırmaya gayret gösteriyoruz” diye konuştu.
“Biz motorlarımızı dünyadaki diğer İHA motoru üreticilerinin aksine sadece hava emişinde bir vakum uygulayarak irtifa testlerine tabi tutmuyoruz” diye sözlerini sürdüren Akşit, şunları kaydetti:
“Kendi geliştirdiğimiz, eksi 55 derece ve 30 bin fit yükseklikteki vakum ortamını sağlayıcı özel bir test düzeneğinin içerisinde test ediyoruz. Bu da bazı motorların yüksek irtifada verdiği arızaların bizim deney şartlarında, direkt fabrikamızın içerisinde bütün problemlerinin yakalanmasına, çözülmesine imkan veriyor. Zaten bu deney düzeneğini geliştirirken de ANKA’nın daha önce ithal motorlarla yüksek irtifada yaşadığı bir sıkıntının yer testlerinde gözükmemesinden dolayı bir rica gelmişti bize TAI’den. Biz bu kapsamda test düzeylerini geliştirip, motorun hepsini 30 bin fit yükseklikte test ederek yüksek irtifada gözlemlenen problemleri aynen bire bir burada gözlemleyerek deneysel olarak da mükemmel bir altyapıya kavuştumuğumuzu tescillemiş olduk. Bu da milli motorlarımızın dışarıya doğru da ihracatını gündeme getiriyor. Şu anda yurt dışından 2 değişik ülkeden aldığımız talep var. Tabii ki biz de bunları müsteşarımız ve devletimizle müzakere ediyoruz; satalım, satmayalım, ne olur diye. Bu aslında sevindirici bir olay. Eskiden Türkiye biliyorsunuz bu teknolojileri dışarıdaki ülkelerden ithal ediyordu, bunu da özel izinlerle ithal ediyordu. Allah’a şükür, bu motor sınıfında dünyada en iyi olduğumuz için şu anda tersi gündeme gelmiş durumda. Bunun için de ekipteki bütün arkadaşlarıma, TEI çalışanlarının hepsine teşekkür etmek istiyorum.”
‘SINIFINDA EN İYİ MOTOR’
TEI Genel Müdürü Mahmut Faruk Akşit, ürettikleri motor sayesinde, İHA’ların dünyadaki diğer rakiplerine göre daha yüksekte görev yapabildiğini, daha uzakları görebildiğini ya da mevcut irtifalarında daha uzun süre görev yapmalarının sağlandığını belirterek, şunları söyledi:
“Şu anda motorumuz bulunduğu sınıfta dünyadaki en iyi motordur. Bunu açık ve net bir şekilde gururla söylüyoruz. Sınıfında en iyi motor. Bu motor sınıfı daha çok ANKA gibi 1500- 2 bin kilo ağırlığında, orta irtifa ama uzun süre havada kalan İHA’larda kullanılan bir motor sınıfı. Bizim motorumuz, bu sektörde daha önce en iyi olan Avrupalı motordan, kritik irtifa açısından yaklaşık 2 kat daha kritik irtifa değerine sahip. 20 bin fit yüksekliğe kadar hiçbir güç düşmeden motorumuz yaklaşık 1,5- 2 tonluk bir ağırlığı çıkarabilmektedir. Gerçekten yetenekli bir motorumuz var. Ayrıca 30 bin fit görev irtifasında rakip motorumuz 96 beygir güç üretirken, bizim motorumuz 130 beygir güç vermektedir. Bu da ciddi bir rakam. Özellikle irtifadaki güç yeteneği görev sırasında çok kritik bir öneme haiz. Çünkü o görev irtifasında taşıyabileceğimiz yük daha önemli kalkış anından. Bunun dışında bizim motorumuz, sektördeki diğer bütün motorlardan ayrıştırıcı olarak 40 bin fite kadar da görev yapabilecek durumda. 40 bin fit yükseklikte de 90 beygir civarında bir güç elde ediyoruz. Diğer motorların 30 bin fit yükseklikte verdiği güce yakın bir değer. Bu da bizim İHA’larımızın dünyadaki diğer rakiplerine göre daha yüksekte görev yapabilmesini, daha uzakları görebilmesini ya da mevcut irtifalarında daha uzun süre görev yapmalarını inşallah sağlayacak.”
‘EN İYİ RAKİBİNDEN YÜZDE 11 DAHA AZ YAKIT TÜKETİYOR’
PD170 motorunun rakiplerine oranla yüzde 11 daha az yakıt tükettiğine dikkat çeken Akşit, “Yakıt sarfiyatı konusunda da rakiplerinin üzerinde bir motor. Bire bir test düzeneklerinde yaptığımız ölçümlere dayanarak söylüyorum, teorik bir değer değil. 30 bin fit şartlarında en iyi rakibinden yüzde 11 daha az yakıt tüketiyor. Bu da 20 saatlik bir uçuşta yüzlerce kilo yakıt ağırlığı demek oluyor ki, bu İHA’ları kullananlar gerek TAI olsun gerek ordumuz olsun, ANKA gibi İHA’larda bunu isterse ilave yakıt ve daha uzun süre havada kalmak için kullanabilirler, yahut kalkış anında daha fazla faydalı yük kamera olabilir, herhangi bir patlayıcı olabilir. Daha fazla faydalı yükle görev yapabilmelerini sağlıyor. Bu da gerçekten sektörde çok ciddi, önemli bir ayrıştırıcı. Yüksek irtifa, görev ve yetenekleri sınıfında kilo olarak da rakiplerine göre çok büyük bir farklılığı yok. 3- 5 kilo kadar bir fazlamız var. O da üzerine yüksek irtifa yeteneği kavuşturmak için koyduğumuz ilave turbo sistemlerinin verdiği bir ağırlık” diye konuştu.
http://www.kokpit.aero/ 12.02.2019
