Geçtiğimiz hafta, Çin’in Shenzhen kentinde ülkemiz adına gurur verici bir tören yaşandı. Törende, Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Doktor Erdal Arıkan’a, dünyanın en önemli teknoloji markalarından Huawei’in kurucusu ve CEO’su Ren Zhengler bir “Onur Ödülü” takdim etti. Ren Zhengler Profesör Arıkan’ı “Polar Kod’un Babası” (Kutupsal Kod) olarak adlandırdı ve onun üstün bilimsel başarılarından övgüyle söz etti.
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Doktor Erdal Arıkan, saygın akademik kariyerine eklediği bu ödülle, aynı zamanda Türkiye’nin teknolojik alandaki prestijine de büyük katkıda bulundu. Kendisini kutluyor ve ülkemiz adına teşekkür ediyoruz.
Performans artırıyor, tasarruf sağlıyor
1963’de Amerikalı Profesör Robert Gallager’in önerdiği LDCP Kodları geliştiren Profesör Dr. Erdal Arıkan, 2008’de yayınladığı Polar Kod (Kutupsal Kod) çalışmasıyla, 5G teknolojilerinin altyapısına büyük bir katkıda bulunmuştu. Prof Arıkan’ın bilgi transferinde kullanılan LDCP kodlardaki hataları azaltan çalışması Huawei’in de dikkatini çekmişti. Son on yıl içinde, Arıkan’ın teorisine milyarlarca dolarlık Ar-Ge yatırımı yapan Huawei, 5G teknolojilerinde iddiasını artırdı. Pek çok bilim adamı Profesör Arıkan’ın buluşu üzerinde çalışarak, kutupsal kodların daha da gelişmesini sağladı.
5G, mobil internet bağlantılarında, görüntünün kolay ve hızlı aktarımını sağlayacak, böylece tüm sektörlerde iş yapma biçimlerini etkilecek. Polar Kod, 5G teknolojisi için çok önemli. Sağladığı geniş bant, verilerin hatasız bir biçimde iletilmesine olanak sağlıyor. Polar Kod, bir yandan iletişim performansını artırıyor; öte yandan, kodlama karmaşıklığını azaltarak enerji tasarrufu sağlıyor. Böylece, mobil internetin hızını ve mobil video kalitesini yükseltiyor.
Dünya Mobil Kongresi’nde Erdal Arıkan imzası
Huawei’in Dönüşümlü Başkanı Eric Xu, Çin’in Şangay kentinde düzenlenen Dünya Mobil Kongresi’nde ”Mobil Geniş Bantı 5G ile Yeni bir Düzeye Taşımak” başlıklı konuşmasında 5G Teknolojilerinin 100 milyar cihazı birbirine bağlayacağını hatırlattı. 5G sisteminin altyapısında Kutupsal Kodlar olduğunu vurgulayan Eric Xu, Profesör Arıkan’ın çalışmasından şu sözlerle bahsetti: “5G Teknolojileri, LDPC ve Polar Kodlar dahil olmak üzere, birkaç nesil bilim adamının, onlarca yıllık çabalarının sonucudur. 45 yıl önce LDCP Kodu ilk kez Amerikaıi Profesör Robert Gallager tarafından ortaya konulmuştu. Polar Kod, 2008 yılında Bilkent Üniversitesi’ndeki bir Türk Profesör, Erdal Arıkan, tarafından önerilnişti. Bu 10 yıl önceydi. 5G standartları, yıllar süren küresel işbirliği olmadan münkün olmazdı.”
Sıfıra yakın hata ile haberleşme sağlıyor
Türk bilim insanı Arıkan’ın “kutupsal kodlar” adlı buluşu daha önce de kriptolojinin bilimsel çalışmalarında büyük etkisi olan Shannon Enformasyon Kuramı’nda 60 yıldır açık olan bir problemi çözdüğü için ilk günden başlayarak endüstri tarafından büyük ilgi gördü. Arıkan, 2009’da yayımlanan bir makalesi ile bu konuyu bilim dünyasına takdim etmiş ve bilim insanı Claude Shannon tarafından 1948’de ortaya atılan enformasyon kuramının en temel problemine kökten çözüm getirmişti. Kutupsal kodlar, “Shannon Kanal Kapasite Sınırı”na ulaştığı kanıtlanabilen ilk ve tek kod çözme yöntemi olarak kabul ediliyor. “Kutupsal kodlar”, bilginin kablolu ya da kablosuz bir iletişim kanalı üzerinden aktarılması sırasında, çevre gürültüsünün sinyal üzerine eklenmesi nedeniyle iletişimde oluşan hataları sıfıra indirerek haberleşmeyi sağlıyor.
Sade yapısı nedeniyle, “Kutupsal kodlar”ın, fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağı olarak tanımlanan “nesnelerin interneti” ve 5G’nin getireceği yeni hizmetlerde de kullanılması söz konusu olacak. Bu konuyla ilgili çalışan standart komitelerinde, “kutupsal kodlar” ile mevcut yöntemler arasında büyük bir rekabet yaşanıyor. Veri transferinin, en güvenilir ve en az gecikmeyle transferini sağlayan Arıkan’ın buluşundaki algoritmaların, yakın gelecekte 5G standardına uygun her cep telefonunda yer alması öngörülüyor. Prof. Dr. Erdal Arıkan, kutupsal kodlarla ilgili ticari faaliyetlerini 2011’de Bilkent Cyberpark’ta kurduğu firma aracılığıyla yürütüyor. Arıkan bu konuda çok sayıda patentin de sahibi.
DÜNYA 02.08.2018
