Türkiye’de üretilen yerli uçak koltuğu imalatı, emekleme dönemini geride bıraktı. Gerekli uluslararası sertifikaları aldı. Şimdi hem ekonomi hem de business koltuk üretimi yapıyor. Bir yandan da pazarda olmayan yeni nesil koltuklar için tasarım çalışmalarını hızlandırdı.
KİBAR Holding ve Türk Hava Yolları, 2012’den bu yana yerli uçak koltuğu üretiyorlar. Kibar Holding kamyonlarda şoför koltuğu üretiminde ciddi bir güce sahip. Yapmış, başarmış ve bütün testleri geçmiş. Şimdi büyük markalar için uğraşıyor. Yani hemen her ünlü kamyon için pazara girmeyi hedefliyor. Holdingin ana konusu alüminyum. Folyodan saca kadar geniş bir yelpazede üretim yapıyor. THY ile ortak şirketin adı TSI (Turkish Seat Industries) Uçak Koltuk Üretim San. ve Tic. AŞ… İşin Kibar Holding tarafında CEO Haluk Kayabaşı var. Hobileri olan renkli bir insan. İnanmışımdır, hobileri olanların yaratıcılıkları da iyi oluyor. Düşleri de daha hızlı gerçeğe yolculuk yapıyor. THY tarafında işin patronu Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı. Şirketin Genel Müdürü ise Suat Sağıroğlu.
TSI’IN SATIR BAŞLARI
– TSI, EASA ve FAA yetkileri ile üretilen uçak koltukları A320, A330, B737 ve B777 uçak serilerinde kullanılıyor. TSI, PMA yetkisi (Parts Manufacturing Authority) ile uçak koltuğu yedek parçaları üretimi yapıyor ve 145 sertifikası ile de bakım hizmetleri veriyor. İstanbul’da ve ABD’de Utah’da iki üretim hattına sahip.
– İstanbul Sabiha Gökçen Hava Limanı’nda bulunan Türk Hava Yolları’na ait HABOM’daki (Havacılık Bakım Onarım Merkezi) bin metre karelik yeni tesislerinde dizayn, mühendislik, üretim ve Ar-Ge faaliyetlerine devam ediyor.
– Koltukların tüm Ar-Ge süreci, Assan Hanil tesislerinde yürütüldü. Uzun menzil ekonomi sınıfı koltuk tasarımını tamamlayarak Airbus’a teslim eden Assan Hanil’in, Boeing ve Airbus için ürettiği koltuklar, halen bu uçaklarda kullanılıyor.
– TSI, ilk yerli tasarım uçak koltuklarının teslimatını 2014’te başladı. Eylül 2015’te Airbus’a ve Ekim 2016’da ise Boeing’e ilk koltukların teslimatları gerçekleştirildi. Bugüne kadar 77 uçaklık koltuk üretildi. 245 uçaklık sipariş alındı.
– 2025’te dünyadaki ilk 5 üreticiden biri olmak hedefleniyor. Tedarikçilerinin yüzde 80’i Türk firmalar olan TSI’in 2018’de 8.5 milyon Euro’luk, 2019’da da 45 milyon Euro’luk ciro hedefi bulunuyor. Şirketin kapasitesi, HABOM tesislerinde yıllık tek vardiya ile çalışıldığında 10 bin, iki vardiya ile çalışıldığında ise 15 bin adet koltuk.
– Sabiha Gökçen Havalimanı içerisinde 2019 yılında tamamlanacak yeni yatırım ile yıllık 25 bin kolutuğa çıkacak kapasitenin, 2023’e kadar 100 bine yükseltilmesi hedefleniyor. Büyüme stratejisindeki ana hedef ise şu anda yüzde 80 olan yerli tedarikçi oranını daha da arttırmak.
– İlk müşterisi THY olan şirket, 2 farklı ülke (Azerbaycan ve Rusya) hava yoluna da satış yapıyor. Yeni tesisle beraber, 100’ün üzerinde hava yolu şirketine koltuk satacak.
– Bir uçak koltuğunun ömrü 12 yıl. Koltukların ömrü hava yolu şirketlerine göre değişiklik gösteriyor. Hem koltuğun yıpranması hem de gelişen teknoloji ile yeni tasarlanan koltukların ağırlıklarının daha hafif olması ile uçakların yakıt tüketimi azaldığı için hava yolu şirketleri 10-12 yıllık süreyi beklemeden koltukların değişimini yapıyor.
– Ekonomi için 5 farklı modeli, business için de 1 model koltuğu bulunuyor.
ÖNCE GÜVENLİK
KİBAR Holding CEO’su Haluk Kayabaşı ile kendi imalatları olan koltuklarda oturup sohbet ediyoruz. Kayabaşı, söze “En önemli şey güvenlik” diye başlıyor. Uçak koltuğunun ağır türbülanslardan, hiç olmasın ama çarpmalara kadar akıl almayacak ağır şartlarda dayanması gerekiyor. Kamyon şoför koltukları ile elde edilen tecrübenin çok önemli olduğunu söyleyen Haluk Kayabaşı, “Orada ciddi bir deneyim kazandık. Kamyon koltuklarında da sertifikalar var. Öyle ben yaptım, monte ettim yok. Sürekli denetleniyorsunuz. Uçak koltuğunda da bu böyle sürekli denetim ve uzun sertifika süreleri bulunuyor. Hepsinin üstesinden geldik. Bir uçak koltuğunun ömrü 12 yıl. Yani buradan bakıldığında büyük bir pazar var. Bütün amacımız 10 kg ağırlığın altına inmek. Çünkü koltuk ne kadar hafiflerse uçağa binen yükte hafifliyor. Yakıt harcaması azalıyor. Biz bu yarışa girdik. Bir santigramın bile önemi var. Hem işin alüminyum tarafında hem de diğer katmanlarda, dokularda güvenlikten ödün vermeden hafifletiyoruz. Airbus’ın ve Boeing’in şu andaki ve yeni nesil bütün uçak modelleri için çalışıyoruz. Gelecek Airbus A350 ve Boeing 787 uçakları içinde hazırlanıyoruz” dedi.
EKONOMİ KOLTUĞU 1800-3000 DOLAR
Bir ekonomi sınıfı koltuğun fiyatı 1800-3000 Dolar arasında değişiyor. Deri kaplama ya da müşterinin isteklerine göre fiyat değişiyor. Ortalama 2000 dolardan 165 koltuklu bir uçakta ekonomi koltuğu toplam maliyeti 330 bin Doları buluyor. Tabii montaj vs. masraflar için ayrı bir ödeme çıkarılıyor.
HÜRRİYET UĞUR CEBECİ 20.06.2018
