Türkiye’den yola çıkan, Amerika’ya, Antarktika’ya ve birçok ülkeye giderek çalışmalar yürüten Türk bilim kadınları, dünyada bilime yön veriyor.
Aralarında göklere çıkarak uzayın derinliklerini inceleyen de var, hastalıkların erken tespiti için çalışanlar da…
Antarktika’da Ulusal Kutup Bilim Programı, NASA’da Uzay Teleskobu Projesi, kısa sürede kanseri tespit edebilen mikroçip ve giydirilebilir kalp pili…
Projelerin altındaki imzaların sahibi ise Türk bilim kadınları…
Yüzde 98’i, ortalama kalınlığı bir buçuk kilometre olan buz tabakası ile kaplı 14 milyon kilometrekarelik Antarktika kıtasında, 30 ülkeye ait 97 tesis bulunuyor. Türkiye, kıtadaki 98. tesisi açmaya hazırlanıyor. 2. Ulusal Antartik Bilim Seferi Ekibi’nin liderliğini üstlenen Burcu Özsoy, buzulların üzerinde ay yıldızlı bayrağı dalgalandıracak. Bilim seferlerinin ardından gözlemci statüsündeki Türkiye, danışman statüsü elde edecek.
Özsoy, “Hedeflerimizden bir tanesi, Antarktik anlaşmalar sistemi içerisinde danışman ülke olmak. Aynı zamanda Türkiye’nin bir üs kurabilmesi anlamında fizibilite çalışmalarını da gerçekleştireceğiz” dedi.
“Türkiye’nin vizyon projesi”
Sefer öncesinde ekibi kabul eden Başbakan Binali Yıldırım, Antarktika’daki araştırmaların, Türkiye’nin vizyon projelerinden biri olduğunu söyledi.
Yıldırım konuşmasında, “Sizlerin yapacağı sefer sadece bir bilim seferi değildir. Türkiye’nin gelecek vizyonunun gücünü ve kararlılığını da ortaya koyan adım olacak” dedi.
Katılımcıları uğurlama töreninde konuşan Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Özlü de, “Türkiye’nin gücü, bilim heyetimizin arkasında olacak” dedi. Özlü, ulusal kutup programı çerçevesinde, çeşitli bilimsel çalışmalara imza atılacağını söyledi.
NASA’daki tek Türk kadın görevli: Feryal Özel
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), sonsuz evrenin gizemini çözmek için birçok çalışma yapıyor.
Bunlardan biri de kara deliği görüntülemek üzere yola çıkılan “Uzay Teleskobu projesi”…
2020’de hayata geçecek olan projenin başında ise NASA’daki tek Türk kadın görevli Feryal Özel bulunuyor.
Özel, 20 kişiden oluşan ve aralarında Albert Einstein ve John Nash gibi isimlerin de olduğu “Büyük Fikirler” listesine girmeyi başaran bir astrofizik profesörü.
Feryal Özel, Columbia Üniversitesi’nde fizik ve matematik bölümlerinde çift anadal yaptıktan sonra, Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da fizik üzerine yüksek lisans yaptı.
Astrofizik üzerine olan doktorasını ise Harvard Üniversitesi’nde tamamladı. NASA tarafından Hubble Ödülü’ne layık görülerek Hubble kadrosuna alınan Özel, Arizona Üniversitesi’nde astronomi ve fizik dersleri de veriyor.
1-2 dakikada kanser testi yapan mikroçip
Henüz 30’lu yaşlarının başında olan ve bilim dünyasında iz bırakan diğer bir kadın bilim insanı Gözde Durmuş…
Durmuş’un gerçekleştirdiği buluşla, artık sadece bir mikroçip ile 1-2 dakikada kanser testi yapılabilir hale geldi.
Gözde Durmuş, Amerika’daki Starford Üniversitesi’nde Gen Taknolojileri Merkezi’nde kök hücre üzerine çalışmalar yapan bir biyomühendis.
ODTÜ’de başladığı bilim yolculuğu, önce Harvard Üniversitesi’nde, ardından Brown Üniversitesi’nde devam etti…
Son durağı ise doktora sonrası araştırma görevlisi olarak adım attığı Stanford Üniversitesi oldu.
Kanser ve antibiyotik direnci üzerine yaptığı araştırmalar sonucu geliştirdiği İnsan Genom Projesi sayesinde, MIT Technology Review Dergisi’nin “35 Yaş Altı Yenilikçiler Listesi”ne girdi.
Durmuş, ürettiği mikroçip ile antibiyotik duyarlılığı ve kanserli hücreler, 20 dakikadan kısa bir sürede tespit edilebiliyor.
Genç kadın, mikroçipin laboratuvarlarda kullanılabilmesi ve üretilmesi için kurduğu şirket ile de, yatırım alanında kendini geliştiriyor.
‘Giyilebilir kalp pili’nde Türk imzası
Parkinson gibi farklı beyin hastalıklarına yardımcı olacak giydirilebilir kalp pilinin mucidi, Canan Dağdeviren… Illinois Üniversitesi’nde malzeme bilimi ve mühendisliği üzerine doktora yaptı.
2014’den bu yana Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde görev yapıyor.
Aynı zamanda Harvard Üniversitesi’ne Türkiye’den seçilen ilk Türk bilim insanı. MIT’nin hazırladığı dergide, mucitler başlığı altındaki 9 isimden biri… Forbes Dergisi ise Dağdeviren’i “30 yaşından küçük 30 bilim insanı” listesine aldı.
Kendi hayatından ilham alıyor
Araştırmalarında kendi hayatından ilham aldığını söyleyen Dağdeviren, “11 Şubat Uluslararası Bilimde Kadın ve Kız Çocukları Günü” dolayısıyla Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda konuşma yaptı.
Genç bilim kadını bir sonraki projesinde, meme kanserini erken teşhisi üzerine yoğunlaşacağını söyledi.
Belçika’da yaşayan Medikal Onkolog Sevilay Altıntaş, Anvers kentindeki Uza Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapıyor. Altıntaş, çok sayıda klinik araştırmayı yürütüyor.
Altıntaş, “Hem anne olmak hem başarılı bir bilim kadını olmak çok kolay bir şey değil ama ben bunu severek yaptığım için büyük bir engel olarak görmüyorum. Hem kuzucuklarımı seviyorum hem işimi seviyorum” diyor.
Belçikalı Kadın Tabipler Derneği’nin başkanlığını da yapan Altıntaş, meme kanseriyle mücadelede gönüllü faaliyetlerde bulunuyor. 2 yaşından bu yana Belçika’da yaşayan Türk bilim kadını, çocukları ile vakit geçirmeyi ihmal etmiyor.
TRT HABER 08.03.2018
