Dünyanın çeşitli bölgelerinde zirve yapan gerginlikler, savunma harcamalarını daha da artırıyor ve askeri uçaklara olan talepler de doğal olarak daha dikkat çekici hale geliyor.
ABD, Kuzey Kore, Rusya, Suriye, Çin ve Japonya ekseninde yaşanan gelişmeler ortada. Mesela Amerika’da Lockheed Martin tarafından üretilen beşinci nesil, son insanlı savaş uçağı olarak tarif edilen F-35 için 400 milyar dolar harcama planlıyor. Ayrıca 11 ülke de bu uçaklardan 37 milyar dolar değerinde bir satın alma anlaşması yapma hazırlığında. Buna paralel askeri uçakların bakım onarımı konusunda (MRO) yapılan harcamalar dikkat çekiyor. Dünyada 2008’de MRO için 58.6 milyar dolar harcanmışken, 2018’de yüzde 14.9 artışla 67.3 milyar dolara yükselmesi öngörülüyor. Hâsılı “Dünyanın savaş filosu” başlıklı incelemelerimiz, her zaman sivillerin de ilgisini çekiyor. Bilgiler, Türkiye’nin askeri havacılıkta nerede olduğunun fotoğrafının çekilmesine de katkı sunuyor. Flight International Dergisi’nin hazırladığı “Dünya Hava Kuvvetleri 2018 Raporu” da bize bu konuda ciddi anlamda yol gösterici oluyor.
Küresel Filoda İlk 10’a Girdik
Dünya genelinde 360 binin üzerinde hava aracı var. Bunların 65 binden fazlası ticari uçaklar. 53 bin 500 tanesi ise askeri hava araçları. Son günlerde ABD Başkanı Trump’ın çatışmacı diplomasi tarzının, sektörde rekabeti artırdığı ve küresel askeri filo sayısını geçen yıla göre biraz daha yükselttiğini söylemek mümkün. Nitekim askeri hava aracı filosu 2017 yılında, bir yıl öncesine göre binde 8 civarında (500 adet) bir artış göstermiş. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) rapora göre küresel askeri filo açısından 10. sırada yer alıyor. Envanterinde 1042 hava aracı bulunduran TSK, dünyadaki tüm askeri filonun yaklaşık % 2’sine sahip.
Askeri havacılıkta en büyük kim?
ABD, üretim ve teknolojide olduğu gibi askeri hava aracı filosuyla da zirvede yer alıyor. Çeşitli kategorilerde ve misyonlarda 13 bin 407 adet hava aracını filosunda bulunduran ABD Hava Kuvvetleri, böylece dünyadaki tüm askeri hava aracı filosunun yüzde 25’ini bünyesinde tutuyor. Şu an ülkelerin hava kuvvetleri için kesin siparişi verilmiş ve filolara katılmayı bekleyen savaş uçağı sayısı yaklaşık 4800. Ayrıca 2800’ü F-35 olan toplam 6700 civarında hava aracı için de ülkeler ile niyet anlaşması yapıldı, ama kesin siparişe henüz dönüştürülmedi.
En Çok F-16 tercih ediliyor
Dünyada toplam 14 bin 706 muharebe (taarruz) uçağı aktif olarak filolarda kullanılıyor. Muharebe uçakları arasında en çok tercih edilen model şaşırtıcı olmayacağı üzere F-16’lar. Taşımacılık yani transport anlamında 4199 uçak filolarda görev yapıyor. Bu alanda en çok tercih edilen model ise C-130/L-100. Muharebe helikopterleri kategorisinde küresel filoda 20 bin 231 helikopter yer alırken Sikorsky S-70/SH/UH-60 bu segmentte en çok öne çıkan modeller. ABD Hava Kuvvetleri’nin 2017 yılı içinde Bell OH-58 helikopterlerinin çoğunu emekliye ayırarak, filosundaki sayıyı 502’den 139’a düşürmesi bu kategoride OH-58’i listenin ilk 10 sırasının dışında bıraktı.
Savaş uçaklarının % 40’ı 3 ülkede
Ülkelerin hava kuvvetleri envanteri içinde bulundurdukları araçların tipi, politik duruşları veya vizyonları hakkında da fikir veriyor. Zira filosunda en fazla taarruz uçağı bulunduran ülkelerin ABD, Rusya ve Çin olması, süper güç olma konusunda bu ülkelerin gerektiğinde bir başka coğrafyaya saldırmaktan geri kalmayacağının en büyük göstergesi. Bu üç ülkenin filosunda bulundurduğu taarruz uçaklarının toplamı; tüm dünyadaki taarruz uçağı filosunun yüzde 40’ını oluşturuyor.
Özel Görevlerde Japonya
İkinci Dünyadaki özel görev yeteneğine sahip uçakların yüzde 40’ı ABD filosunda bulunuyor. Japonya, Rusya ve Çin gibi ülkeler de ABD’yi takip ediyor. Tanker uçakları kategorisinde ise ABD toplam filonun yüzde 74’üne sahip. S. Arabistan’ın ikinci sırada yer aldığı kategoride, Türkiye listenin sekizinci sırasında. Asker, askeri mühimmat vb taşımacılık faaliyetlerinde aktif olarak sahada kullanılan hava aracı sayısında yine ABD ve Rusya’nın öne çıktığını görmemiz mümkün. Türkiye ise bu kategoride sahip olduğu 83 hava aracı ile yine 8. sırada bulunuyor.
Eğitim Uçağında Pakistan İkinci
Eğitim uçağı veya helikopteri filosunda pazarın yüzde 25’ini kendi bünyesinde bulunduran ABD’yi Pakistan ve Japonya takip ediyor. Türk Silahlı Kuvvetleri bu kategoride 287 hava aracı ile listenin 9. sırasında. Saldırı helikopterlerinde küresel filonun yüzde 27’sini elinde bulunduran ABD de lider. İkinci Rusya ve üçüncü Çin de. Türkiye ise 442 adet saldırı helikopteriyle 8. sırada yer alıyor.
Türkiye’nin Hava Gücü!
TSK envanterinde “saldırı uçağı” kategorisinde yer alan ve aktif olarak kullanılan 49 adet F-4E uçağı ile 158 adet F-16C uçağı yer alıyor. Ayrıca siparişi verilen ve filoya yakın gelecekte katılması beklenen 12 tane TAI üretimi Hürkuş’un silahlı modeli Hürkuş-C ve 2’si kesin 98’i opsiyonlu olarak sipariş edilen F-35A bulunuyor. Raporda insansız hava araçları (İHA) ve hava savunma sistemleri yer almıyor. Ancak Baykar’ın ürettiği milli İHA Bayraktar ve TAI’nın TSK envanterine girmeye hazırlanan ANKA’ları Türkiye’yi bu alanda dünyanın ilk 5 ülkesinden birisi yapıyor.
Özel göreve sahip uçaklar kategorisinde filomuzda 4 adet erken uyarı uçağı Boeing 737 (erken hava uyarı ve kontrol uçağı-AEW) 1 adet Fransız Aérospatiale ve Alman MBB ortaklığınca geliştirilen C160 (elektronik karıştırma-EW) ve 2 adet İspanyol CASA ve Endonezyalı IPTN firmalarının ürettiği CN235 (elektronik karıştırma-MPA) bulunuyor. Tanker kategorisinde 7 adet Boeing imalatı KC-135R uçağını filosunda bulunduran Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinde helikopter olarak da 21 adet Airbus H215M (Eski adı Eurocopter AS532 Cougar) ile 59 adet Bell üretimi UH-1H filoda aktif görev yapıyor. Ayrıca Sikorsky S/T-70 taarruz helikopterinde de 6 adet siparişimiz bulunuyor. Eğitim uçağı ve helikopteri kategorisinde ise aktif görev yapan uçaklarımız ve sayıları şu şekilde: 87 adet F-16 C/D, 40 adet Kore yapımı KT-1T, 24 adet Canadair üretimi NF-5A/B, 35 adet Agusta Westland (Leonardo) ve TAI ortak üretimi olan SF-260 ile 68 adet Northrop üretimi T-38. (15 adet Hürkuş-B ve 52 adet de MFI-395 için kesin sipariş var. G. Kore yapımı 15 adet KT-1T siparişi ise henüz kesine dönüşmedi.) Savaş helikopterleri kategorisinde 54 adet Bell üretimi AH-1P/S/W, 69 adet Bell 205, 6 adet Boeing Chinook CH-47F, 27 adet Airbus H215M, 3 adet Bell tarafından üretilen OH-58, 57 adet Sikorsky S/T-70, 23 adet Agusta Westland (Leonardo) ve TAI ortak üretimi T-129 ve 86 adet Bell üretimi UH-1H aktif olarak görev yapıyor. Eğitim uçağı/helikopteri kategorisinde ise 33 adet Bell 206 görev başında.
Türk Donanması filosunda ise özel görevler yapan 6 adet İspanyol CASA ve Endonezyalı IPTN firmalarının ürettiği CN-235, taşımacılık yapan 2 adet Fransız ve İtalyan ortaklığı ATR 72 ile savaş helikopterleri 13 adet Bell 212, 24 adet Sikorsky S-70 bulunuyor.
Günün hangi saatinde uçmalı?
Eğer yapacağınız seyahat gününde sizi kısıtlayan bir durum yoksa uçuş için günün hangi saatinin daha uygun olduğunu öğrenmenizde fayda var. İstatistikler, teorik bilgiler ve bilimsel çalışmalar, günün belirli saatlerinde yapılan uçuşların daha iyi olduğunu gösteriyor. Uçuşu daha sorunsuz ve daha sihirli hale getiren saatler şöyle:
Sabah en az türbülansla uçun
Sabahın erken saatlerinde yapılacak uçuşların daha pürüzsüz olduğu bilimsel bir gerçek. Özellikle öğleden sonraları, potansiyel gök gürültüleri ve fırtına ihtimali daha yüksek. Günün erken saatlerinde uçmak, daha yeryüzü bile ısınmamış, farklı ısıdaki hava akımlarının birbirine karıştığında ortaya çıkan, konvektif hava aktiviteleri ve buna bağlı olarak türbülans oluşmadığı için uçmak için en ideal zaman.
Ucuz uçuş cumartesi ve öğlen öncesinde
İş seyahatleri ve gideceğiniz şehirde düzenlenen küresel çapta etkili bir organizasyon, fuar ya da etkinlik bilet ücretlerinde dalgalanma yaratabilecek faktörlerden biridir. Örneğin hafta içi 14.00’teki bir uçuş sabah saat 10.00’dakine göre genelde daha pahalıdır. Nedeni basit: Sabahtan erken saate bilet alarak uçağı kaçırma riski almak istemeyen veya uykusuna düşkün ve uykuyu seyahate tercih eden insan sayısı oldukça fazla. Bütün bu profilin üzerinde bir de, o şehre iş için gelen insanların işlerini ve toplantılarını bitirdikten sonra bir an önce geri dönme isteği eklenince öğleden sonraki saatlerde yoğunluğu genel olarak artıran temel faktörler oluyor. Büyük bir umutla ucuza bilet arayan okuyuculara tavsiyem, hafta içinden kaçınarak cumartesi günlerine odaklanmanızdır. Cumadan gidip pazar dönüşü hesaplayan kaçamak seyahat severler için cumartesi uçuşları çok cazip değil.
HABER TÜRK 06.01.2018
