Samsun denilince hep bir tebessüm olmuştur yüzümde, kâh acı bir tebessüm, çokça da mutluluk dolu gülümsemeler ve sevinç, gurur…
Ulu önder, eşsiz insan Türkiye’nin kurtuluşunu oradan başlatmıştı. Cumhuriyet, özgürlük, uygarlık, inanç ve zaferi temsil eden ilk mihenk noktasının adıdır Samsun. Her Türk’ün beyninde altın harflerle parlayan şehrin adıdır Samsun.
Son günlerde yine bir ilk, yepyeni bir başlangıcın haberi geldi Samsun’dan. Samsun Barosu Yapay-Zekâ ve Hukuk Çalışma Grubu Koordinatörü Avukat Burhan Uyan, Marslı Mühendis Kızlar Projesi’nin hayata geçirildiğini duyurdu.
Liderlik özelliği olan, düşük egolu, yüksek duygusal zekâ sahibi, mühendislik, analitik düşüncelerle donanmış on dört- on yedi yaş aralığında on beş yüksek zekâlı kız öğrencinin seçildiğini söylüyordu. Özellikle de ülkesinin zenginliğinin, farklılığının ve gücünün farkında olan gençler olduğunu vurguluyordu.
“MARSLI MÜHENDİS KIZLAR” TARİHE GEÇECEK
Avukat Burhan Uyar’ın paylaşımlarından proje ile ilgili detayları kısaca sizlerle paylaşmak isterim. Marslı Mühendis Kızlar Projesi kapsamında Samsunlu 15 yüksek zekâlı öğrenciye, yüksek teknoloji eğitimi verilmesine ilişkin eğitimler tamamlandı.
Tam 67 yıl sonra ilk kez modellenen yani model uçak haline getirilen çift motorlu THK-5 ve THK-13 planörü bir hafta sonra, Marslı Mühendis Kızlar tarafından uçurulacak.
“ Marslı Mühendis Kızlar Projesi ” kapsamında eğitim gören 15 Samsunlu üstün zekâlı kız öğrencinin, 22. yüzyılın teknolojilerini ve bakış açılarına sahip olmaları amacıyla başlatılan Marslı Mühendis Kızlar Projesi yapılan son eğitim toplantısıyla tamamlandı. Projeye katılan kız öğrencilere sertifikaları törenle verilirken, projenin finalinde ise önümüzdeki hafta ilk yerli iki milli uçağı yeniden uçuracaklar.
GELECEĞİ TASARLAMAYI ÖĞRENDİLER TÜRKİYE’DE İLK KEZ YAPILDI
Türkiye’de kapsam ve içerik itibariyle ilk defa bu kadar ayrıntılı ve geleceğe dönük eğitim projesi gerçekleştirildiğini söyleyen Uyan, “Amacımız 14-17 yaş arasında devlet okullarında okuyan lider yeteneğine sahip genç kızlarımıza 22. yüzyılın teknolojilerini ve bakış açılarını kazandırmaktı. Bunları yaparken de Cumhuriyet döneminde üretilmiş 2 milli uçağımızın yeniden uçurulmasını da sağlayacağız. Amacımız çocuklarımızın geleceğimizden, ülkelerinin geçmişteki sıkıntıları içerisinde teknolojik başarılar göstermiş insanların hatıralarını da onurlandıracak şekilde ilham alıp, Türk milletinin 22. yüzyılda da var olmalarını sağlayacakları bir bakış açısı ve teknolojik alt yapıya sahip olmalarını sağlamak” dedi.
”PROJECT TYRKEN”
Türk Baba-Oğul Uçakların Eşsiz Ve Bilinmeyen Hikâyesi” adlı projemiz, Cumhuriyetimizin olanca zorlu koşulları altında uçak tasarlayan, yapan, uçuran hakiki kahramanlarımızın yüce ruhlarını onurlandırmak için hazırlandı. Dünya havacılık tarihinde tek olan ‘Baba-Oğul Uçaklarımızı’ yeniden ve Samsun’da uçuracağız. Marslı mühendis kızlar projesinin bir etabında 67 yıl sonra Türkiye’de üretilmiş özgün iki Türk hava aracının modellenerek tekrar uçurulması haberini paylaşıyorlardı. İşte projenin benim ilgi alanıma giren bölümü tam da burası.
Uzun süre üzerinde çalıştığım THK-13 Uçan Kanat adı altında kitaplaştırdığım çalışmama Samsundan bir el uzanıyordu. Üstelik Baba-Oğul adı altında THK-5A uçağı ve THK-13 Planörünü harika bir şekilde birleştirerek güzel bir çalışmayı hayata geçiriyorlar. Daha öncesinden kitap üzerine yoğunlaşan ekip, THK-5 A ile ilgili de oldukça geniş bir araştırma sonrası her iki hava aracımızı da modellemeyi başarmışlar. Samsun Rotary Kulübü Bilim, Sanat, Eğitim Merkezi BİLSEM’in desteği ve model uçak yapımcısı Mustafa TEMURTEKİN ve arkadaşları gözetiminde Türkiye’nin yurtdışına ihraç edilen ilk ve tek uçağı olan THK-5A’nın prototipini yapmayı başarmışlar. Ardından da THK- 13 Uçan Kanat Planörünü.
THK – 5A AMBULANS UÇAĞI (1947)
THK-5’in geliştirilmiş tipi olan THK-5A, altı yolcu taşıyabilen hafif nakliye uçağı olarak üretildi. 1949 yılında Paris Air Show’da tüm dünyaya tanıtımı yapıldı. Oldukça ilgi toplayan THK-5A uçağından bir adet Danimarka’ya satıldı. THK-5A uçağından dokuz adet üretildi.
Danimarka’da hava ambülâns hizmetleri veren “Falcks Redningskorps” şirketi, 1940 yılı sonlarında bir adet THK-5A uçağı satın almaya karar verdi. Gerekli anlaşmalar yapıldıktan sonra, Danimarka Havacılık Direktörlüğü’nden Uçak Mühendisi Hogslund ile Falcks’ın havacılık kısım şefi pilot Thomas C. Sneum Türkiye’ye gelerek uçağın üretiminde hazır bulundular.
Danimarka siparişi üzerine üretilen THK-5A uçağının dış görünüşü, prototipten biraz farklıydı. Uçağın kuyruğu yeniden dizayn edilmişti. Giriş kapısı ve üstten menteşeli büyük sedye kapısı sağ tarafa alınmıştı. Uçakta üç yolcu ya da bir sedyeyle, bir sağlık görevlisi için yer bulunuyordu.
Seri numarası 1 / 503 olan uçağın üretimi 5 Eylül 1951’de tamamlandı ve 20 dakikalık ilk tecrübe uçuşu 12 Eylül 1951’de Türk pilot Selçuk Atlı tarafından yapıldı. Test uçuşları sonrası uçağa 4 Aralık 1951 tarihinde Türk Uçuş Sertifikası (TC-THK AY) verildi. Teslim edilen uçak Danimarka’ya götürülmek üzere 11 Aralık 1951’de Sneum ve Hogslund komutasında Etimesgut’tan havalandı. Danimarka’da “Tyrken” (TÜRK) olarak tanımlanan THK-5A uçağına, 7 Haziran 1952’de Danimarka uçuş sertifikası alındı ve OY-ACK tescil işareti tahsis edildi.
Bir hastabakıcı ile değişiklik yapılarak iki hasta taşıyabilen bu uçaktan sadece bir adet üretilmiştir. İç tasarımı ambulans için dizayn edildiği için tektir. THK-5 ve 5A uçağı zamanla geliştirildi ve 1951’de THK-10 adıyla üç adet daha üretimi yapıldı.
THK-5 A TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Görevi : Ambulans / Turizm
Motoru : 2xD.H. Gipsy Major 1
Azami Hız : 220 km/s
Uçuş Tavanı : 4.000 m
Boş Ağırlığı : 1.335 kg
Kanat Açıklığı: 14,6 m
Kanat Profili : NACA 23018-23012
Yüksekliği : 3,00 m
Mürettebatı : 2 kişi
Motor Gücü : 2×130 Hp
Asgari Hızı : 100 km/s
Seyehat Hızı : 200 km/s
Yükseliş Hızı : 122 m/dk
İniş Hızı : 120 km/s
Menzili : 650 km
Kalkış Ağırlığı:1.930 kg
Faydalı Ağırlık: 540 kg
Yük emsali : 64 kg/m2
Takat Emsali : 7,4 kg/Bg
Kanat Alanı : 30,2 m2
Uzunluğu : 10,00 m
Üretim Adedi : 9 adet
20 AĞUSTOS 1948 THK-13 “UÇAN KANAT” İLK UÇUŞUNU YAPTI
Uçan kanat yapılması fikri 1947 yılının Ekim ayında filizlenmişti. Türk Hava Kurumu (THK) Genel Başkanı Seyfi Düzgören askerden dönmek üzere olan Uçak Mühendisi Yavuz Kansu’yu yanına çağırarak yeni bir projeyle THK adının göklerde olmasını ister. Yavuz Kansu’ da daha öncelerden beri kafasında şekillendirdiği uçan kanat planörü projesini genel başkanına arz eder. Olur, alınarak derhal çalışmalara başlanılır.
Bundan sonrasını Yavuz Kansu’nun el yazması notlarından aktarmaya devam edelim.
“Temmuz’da Müdüre başvurarak planörün yaz devresinde bitirilmesi için bütün büronun Mühendis Mehmet Talu dâhil kanat üzerinde çalışmasını teklif ettim.
Epeyce tartıştıktan sonra kabul ettiler. Artık büro tam kapasiteyle çalışıyor, hatta Pazar günleri bile mesai yapıyorduk. Kısa zamanda çok yol almıştık. Fabrika tarihinde hiçbir projenin bu kadar uyum ve hızla sonuçlandırıldığı görülmemiştir.
Kanat burun sinirlerinin kaplanması yapılırken bir aksilik oldu, kontrplak yapıştırılırken iyi sıkıştırma yapılmadığı için burun sinirleri attı, yeni sıkıştırma yöntemiyle tekrar yapıştırıldı. Dikey dümenin inşası da oldukça sıkıntı yarattı. Bunun lenjoronunu çelik boru yapmıştık, kaynaklı parçalarla sinirlere bağlanıyordu. Bu şekilde konstrüksiyonun iyi olmadığı ortaya çıktı.
Temmuz ayı ortalarında artık kanadı şekillendirmiş bulunuyorduk. Aslında tekerleklerde takılınca ilk tartıları yapabilecek konumdaydık. Merkezi ağırlığın yeri konusu uykularımı kaçırıyordu. Atölye aralıksız çalışıyor, Pazar günleri mesai devam ediyordu. İşçiler bile yaptıkları işin zevkine varmışlardı.
THK-13 TEKNİK ÖZELLİKLERİ:
Görevi : Araştırma Planörü
Süzülme Hızı : 0,96 m/sn
Seyahat Hızı : 106 km/s
Kalkış ağırlığı : 490 kg
Kanat Alanı : 40 m2
Kanat Açıklığı: 20,00 m
Kanadın Ok Açısı: 20o
Kanat Burulma Açısı: -4o
Kanat Profili : NACA 0015 (uçta) – 0018 (dipte)
Süzülme Oranı: 1: 24
Yüksekliği : 2,00 m
Asgari Hızı : 48 km/s
Boş Ağırlığı : 430 kg
Uzunluğu : 5,04 m
Mürettebatı : 1 kişi
Üretim Adedi : 2 adet
Marslı mühendis kızlar projesi koordinatörü Avukat Burhan Uyan ve ekibini candan kutluyorum. Çalışmalarında başarılarının devamını diliyorum. Şimdi ben de sizler gibi bu güzel ve anlamlı projenin uçuş etabını merakla bekliyorum.
Yüzümde tekrar güzel ve gurur verici tebessümlerin oluşması isteğiyle. Son sözüm de yazımın girişinde kullandığım acı tebessümüm ile ilgili. Görev şehidi olan polis ağabeyim Eyüp Sultan Kılıç’ı Samsun’da kaybettiğim içindir.
Tüm şehitlerimizi saygıyla anıyorum.
http://www.kokpit.aero Mustafa KILIÇ 23.12.2017
