Küresel ısınmaya karşı önlem almak ülkelerin en önemli gündem başlıklarından biri. Bunun en önemli kararı da geçtiğimiz yıl uygulanmaya başlanan Paris Anlaşması’nda verildi. Yaklaşık 200 ülkenin imzaladığı Paris Anlaşması, küresel ısınmanın 2100 yılı itibariyle 1.5 derece ile sınırlandırılması amaçlanıyor. Bu yolda en önemli nokta ise enerji kaynaklarının daha verimli kullanılması. Ülkeler enerji kaynaklarının daha verimli kullanılmasını amaçlarken, geliştirilen teknolojiler bu amaca ulaşmada en önemli rolü oyunuyor. Özellikle fosil yakıtların kullanımında dijital teknolojiler temiz teknolojilerin de altyapısını oluşturuyor. Biz de küresel ısınmaya karşı enerji kaynaklarının daha verimli kullanılmasına yönelik geliştirilen teknolojileri araştırdık. Hem yenilenebilir hem de kömürle çalışan santraller gibi geleneksel enerji kaynaklarında ciddi verimlilik oranlarına ulaşıldığını gördük. İşte teknoloji kullanımıyla verimliliğin arttırıldığı enerji kaynakları…
1) Enerji üretiminde dijital
Dünyada temiz enerji kaynaklarına hızlı bir geçiş yapılsa da kömürle çalışan santrallerin de kullanımına devam ediliyor. Ancak geliştirilen yeni teknolojileri geleneksel olarak kabul edilen kömürle çalışan santralleri verimli hale getiriyor. Bu teknolojileriden birini de ‘NeuCo’ şirketi geliştirdi. Makine öğretisi (machine learning) ve veri analitiği üzerine yoğunlaşan ABD’nin Boston merkezli şirket, GE’nin Predix platformunu kullanarak bulut tabanlı olarak çalışıyor. Geliştirilen yazılım, enerji kaynaklarının kombinasyonla çalışmasını sağlıyor. Rüzgâr durduğunda veya kömürle çalışan santrallerin üzerindeki bulutlar arttığında, sistemi daha az emisyon oranı salgılamak için enerji üretimini yakındaki doğalgaz ile çalışan farklı tribünden sağlıyor. Bu da çevrenin daha az kirlenmesi demek.
2) Verimliliği yüksel doğal gaz türbini
Doğal gaz türbinlerindeki verimlilik teknoloji şirketlerinin öncelikleri arasında yer alıyor. Bu teknolojiyle geliştirilen gaz türbinleri, sarfiyat ve enerji kapasitesi bakımından en gelişmiş modeller arasında. GE’nin geliştirdiği 9HA.01 adındaki türbin bir Boeing 747 ağırlığında ve tam 680 binden fazla eve enerji sağlayabiliyor. Bunun ilk örneği Fransa’nın Bouchain kentinde kuruldu. Verimlilik konusunda Guinness Dünya Rekorları’na giren santralin en önemli özelliği ise enerji ihtiyacına hızlı bir şekilde yanıt vermesi.
3) Uçak motorundan enerji üretimi
Acil durumlarda veya santrallerin kurulamadığı bölgelerde enerji en büyük sorunlardan biri. Örneğin; 2012 yılında Sandy Kasırgası ABD’nin doğu sahillerini vurduğunda, milyonlarca evin, işyerinin elektriği kesildi. Ancak jet motorlarıyla geliştirilen mobil enerji türbinleri, bu tip sorunları çözmeyi başarıyor. Bunun da son örneklerinden biri Endonezya’nın 18 bin nüfuslu bir adasında yaşanıyor. Büyük santral yatırımlarına gerek kalmadan GE’nin jet motorlu santrallerinden kurulan adada, kamyonlara yüklenen mobil gaz türbinleri kullanılıyor. 25 megawatt güç sağlayan bu türbinler, işletmecilerin yatırım ve operasyonel masraflarının azaltılmasını sağlıyor.
4) Yenilenebilir enerjideki fırsatlar
Yenilenebilir enerji kaynaklarında teknoloji kullanımıyla önemli fırsatlar yaratılabiliyor. Özellikle internetin işin içine girmesiyle oldukça farklı uygulamalar geliştiriliyor. GE’nin geliştirdiği yeni yazılım, ihtiyaç anından yenilenebilir enerji kaynaklarının doğru noktaya yönlendirilmesini sağlıyor. Örneğin; yan komşunuzda ve sizde güneş panelleri var. Komşunuz evde yokken sağlanan enerji de boşa gidiyor. Ancak, internete bağlanan paneller ve yazılım sayesinde ihtiyaç anında komşunuzun panellerinin ürettiği enerjiyi kullanabiliyorsunuz. Elektrikli ocağı açtığınızda şebeke elektriği yerine komşunuzun güneş panelleriyle üretilen enerji sizin evinize yöneliyor. Bu da kaynakların boşa harcanmamasını sağlıyor.
HÜRRİYET Ahmet CAN
