Eleştirel düşünen ve üreten çocuklar yetiştirmek için eğitim sistemindeki sorunlar tartışılıyor. Her yıl PISA ile gündeme gelen eğitim sisteminde yapılması gerekenler 3. STEM & Makers Festivalinde masaya yatırıldı.
Eğitim sistemdeki sorunların tartışıldığı oturumlarda, farklı bakış açıları ve çözüm önerileri sunuldu. Okullara yeni bir sosyal düzen getirilmesi gerektiğini söyleyen Başkent Üniversitesinden Prof. Dr. Servet Özdemir, farklı düşünen, yaratan, üreten, rekabet edebilen, eleştirel bakabilen ve problem çözebilen çocuklar yetirilmesinin önemine dikkat çekti. Yıldırım Beyazıt Üniversitesinden Bekir Gür ise, PISA sıralamalarında alt sırada yer almamızın nedenlerini her okula sınavla yerleştirilen öğrenciler olduğunu ve bunun eski haline dönüştürülmesinin başarı oranlarını etkileyeceğini kaydetti.
STEM & Makers Fest, halkın bilim ve teknoloji ile etkileşime girmesine imkan sağlayan çok yönlü bir etkinlik. Bu tür festivaller bilime ilgi duyan, hayal gücü ve yaratıcılığını kullanarak inovasyon yapan ve girişimci ruha sahip bireyler yetiştirmeye katkı sağlıyor. Yapılan etkinlik hakkında Hacettepe Üniversitesi STEM & Maker Lab Başkanı Doç. Dr. Gültekin Çakmakçı ile konuştum.
STEM Eğitimi nedir?
Bilimsel bilgi ve teknolojiyi sadece tüketen değil aynı zamanda bunları üreten bireylere ihtiyacımız var.
Türkiye’nin bilimsel araştırma ve teknolojik gelişme kapasitesini, sosyoekonomik kalkınmasını ve diğer ülkelerle rekabet gücünü artırabilmesi için özellikle öğrencilerin genç yaşlarda bilim ve mühendislik uygulamalarını deneyimlemelerine imkan sağlanmalıdır. Disiplinlerarası veya disiplinler ötesi bir Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (STEM) eğitimi ve maker hareketi bu anlamda önem kazanıyor.
STEM eğitimi dünyada ve Türkiye’de farklı şekilde yorumlanıyor. Bunların ortak özellikleri, farklı STEM alanlarındaki kavram ve becerilerin birbiriyle ilişkilendirilmesidir. Bu yöntemin, gerçek hayattaki bir probleme veya olaya uygulanmasıyla, öğrencilerin daha iyi öğrenmesini sağlar.
ABD’deki çoğu eyalette uygulanan Gelecek Nesil Bilim Standartlarında (NGSS) fen dersleri öğretilirken, farklı STEM alanları ile daha derin ilişkilerin kurulması sağlanıyor. Bilimsel bilginin özelliklerinin (science practices) yanında mühendislik uygulamalarının da (engineering practices) bu sürece katkısı oluyor.
2017 Eylül ayında uygulamaya konulacak olan 3. ve 5. sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında mühendislik uygulamaları, inovasyon ve girişimcilik konuları da yer alıyor. Kimya Mühendisliği pratiği yapmış biri olarak bu öğelerin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Herkesin mühendis olması gerekmiyor fakat temel mühendislik ve tasarım becerilerine sahip girişimci bireylere ülkemizin ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle maker hareketini çok önemsiyorum.
Maker nedir?
Maker; hayal eden, hayallerini gerçekleştirmek için düşünen, tasarlayan, tasarımlarını gerçekleştiren, üreten ve bunları paylaşan bireyler demektir. Maker hareketi de insanlara düşündükleri tasarımları gerçekleştirme imkanı sunar; sadece tüketen değil, aynı zamanda üreten ve inovasyon yapan bir toplum oluşturmayı hedefler.
Endüstri 4.0 nedir? Eğitim politikaları ile nasıl ilişkileri vardır?
Hacettepe Üniversitesi, TÜBİTAK ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile gerçekleştirmiş olduğumuz STEM & Makers festivalimizin bu yılki teması “Girişimci ve İnovatif Türkiye için Endüstri 4.0” idi.
1. Endüstri devrimi (18. Yüzyılın sonları), su ve buhar enerjili mekanik üretim tesislerinin devreye girişi.
2. Endüstri devrimi (20. Yüzyılın başlangıcı), iş bölümüne dayalı elektrik enerjili kitlesel üretimin devreye girişi.
3. Endüstri devrimi (1970’lerin başı), imalatın otomosyonunu ileri safhalara taşımayı başaran elektronik ve bilgi teknolojilerinin devreye girişi.
4. Endüstri devrimi (2000’li yıllar), siber-fiziksel sistemlere dayalı üretimin devreye girişi olarak özetlenebilir.
Endüstri 4.0 için “yeni sürüm” eğitim politikalarına ihtiyacımız var!
İlk Endüstri Devriminden bu yana daha fazla STEM iş gücüne ihtiyaç olduğu farklı dönemlerde hep gündeme geldi. Mevcut durumda ülkemizde bazı STEM alanlarındaki işgücü için yeterince iş alanı olmadığı veya iş dünyasının istediği nitelikte iş gücü olmadığı görüldü.
Ülkemizde STEM iş gücüne olan ihtiyaç ve STEM eğitiminin gerekliliği konusunda özellikle iş dünyasından çok fazla talep var. Buna rağmen STEM eğitiminin kalitesinin arttırılması konusunda hem devlet hem de özel sektörün daha fazla çaba harcaması gerekiyor.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bazı eyaletlerde uygulanan Gelecek Nesil Bilim Standartlarının (NGSS) Carnegie Corporation of New York, GE Foundation, Noyce Foundation, Cisco Foundation, DuPont gibi vakıf ve firmalar ve devlet tarafından fonlandığı unutulmamalıdır. Ülkemizdeki iş dünyasının da eğitim konusunda benzer açılımları yapmaları çok önemlidir. Aslında mesele dünya ile rekabet için Endüstri 4.0 açılımı ile STEM iş gücünün artırılması olduğu kadar STEM eğitiminin kalitesinin de arttırılmasıdır.
Neden böyle bir etkinlik düzenliyorsunuz?
STEM & Makers Festivaline katılan öğretmen ve okullar iyi uygulama örneklerini birbirleri ile paylaşıyor. Bu yaklaşımı artırmak için öğretmen eğitimini ihmal etmemek gerekiyor. Çünkü en önemli faktörlerden biri öğretmendir.
Türkiye’de ilk kez 2015 yılında düzenlediğimiz ve her yıl düzenli olarak yapmakta olduğumuz STEM & Makers Fest/Expo Türkiye ile tüm paydaşlar bir araya gelerek geleceğin eğitim sistemlerini ve uygulamalarını tartışarak örnek uygulamaları paylaşmaları sağlanıyor. Bu yılki etkinlikte 200 farklı atölye ve konuşmaya neredeyse Türkiye’nin tüm illerinden her yaştan farklı gruplar katıldı. Seneye yapacağımız etkinliğin teması Tasarım odaklı olacak.
