SAVUNMA Sanayi Müsteşarı (SSM) Prof. İsmail Demir, DEİK bünyesindeki Türkiye-ABD İş Konseyi ve Amerikan Turkish Council’ın (ATC) Washington’daki 36’ncı yıllık konferansında kürsüden öncelikle şu mesajı verdi:
– Savunma sanayi teknolojileri geliştirmesinde ABD ile işbirliğine açığız. Geleceğin teknolojilerine birlikte imza atalım.
ABD gibi gelişmiş ülkelerin tavrına değindi:
– “Bizim teknolojimiz var, transfer edelim” diyorlar. Ben, “Teknoloji transferi” deyimini sevmem. Teknolojiyi ortak geliştirmekten yanayız.
Teknoloji geliştirmede işbirliğinin önemine işaret etti:
– Teknolojinin bundan sonraki aşamalarında kimse tek başına hareket edemez.
Konuşması bitince Prof. Demir’den verdiği mesajı örneklerle açmasını istedik. Eskişehir’deki ikinci büyük ortağı General Electric (GE) olan TEİ’den (Tusaş Motor Sanayii A.Ş.) örnek verdi:
– Helikopter motoru geliştirme konusunda GE ile işbirliği yapacaktık. GE, önce “Tamam” dedi. Sonra “Kısıtlama”ları gündeme getirdi. Biz de GE’nin bu tavrına karşı çıktık.
“Kısıtlama”nın ne anlama geldiğini merak ettik, yanıtladı:
– Yani, ortaya çıkacak motorla ilgili temel hakların kendilerinde olmasını istediler.
Ardından ekledi:
– Motoru birlikte geliştirelim. Türkiye’de üretelim. Tasarım, tescil konusundaki temel haklarda eşit olalım.
“Özgün Helikopter Projesi”ne dikkat çekti:
– TEİ, bu proje kapsamında helikopter motoru geliştirmek üzere çalışmaları hızlandırdı.
GE’nin TEİ’deki ortaklığını anımsatıp, sorduk:
– GE, “TEİ’de ortağız” diyerek yine kısıtlama çabasına girmez mi?
– Şu anda bir motor tasarım şirketi kuruyoruz. TEİ’deki motor tasarım projesini oraya transfer edip, çalışmalarımızı devam ettiririz.
Kale Grubu’nun Rolls Royce ile iki hafta önce imzaladığı anlaşmayı anımsattık:
– Kale Grubu, Rolls Royce ile birlikte uçak motoru geliştirmek ve üretmek üzere anlaşma imzaladı.
– Kale ile Rolls Royce savaş uçağı motoru için iştahlı. Ancak, onlara verilmiş söz veya ihale yok.
GE’nin de bu konuda iştahlı olduğunu bildirdi:
– Çalışsınlar, neler yapabileceklerini ortaya koysunlar, ondan sonra bakarız.
Ardından TEİ Genel Müdürü Mahmut Akşit’e helikopter motoru projesinde hangi aşamada olduklarını sorduk, anlattı:
– Motor çekirdeği 2 yılda ortaya çıkar. Prototipi üretmek 4.5 yılı bulur. Sertifika almak da 1.5 yılı bulabilir. Dünyada bu tür motorların geliştirilip ticarileşmesi ulaşması 7-10 yıl sürüyor.
TEİ’nin büyük hissedarı TAİ’nin Genel Müdürü Temel Kotil araya girdi:
– Sayın Başbakanımız sizden söz aldı. Yüzde 100 yerli helikopter motorunu dünyadaki ortalama süreden daha hızlı geliştirebilirsiniz.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “yerli otomobil için babayiğit” arayışınıda ısrar ediyor…
TAİ, TEİ, Aselsan, Havelsan, Roketsan, STM, Otokar, Kale, MKEK, Baykar, Nurol savunma sanayiinin ”babayiğit”leri olarak öne çıkıyor…
HÜRRİYET Vahap MUNYAR 24.05.2017
