UNESCO tarafından her yıl düzenlenen ve uluslararası bilim kadınlarına verilen Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü’ne Türk bilim kadını Doç. Dr. Demirköz layık görüldü.
L’Oreal ve UNESCO tarafından bu yıl 19.’su düzenlenen ödülü Türkiye’den ilk kez ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bilge Demiröz, uzay radyasyonu hakkındaki çalışmasıyla kazandı.
Demirköz, ödülünü Paris’te düzenlenen törende L’ORÉAL Vakfı Başkanı Isabel Marey Semper’den aldı.
Demirköz projesiyle Türkiye’de geliştirilmiş özgün malzemelerin ve elektronik bileşenlerin, uzay için toplam doz etkisi (TID) radyasyon testleri altındaki etkilerinin araştırılması ve dayanıklılığının artırılmasını hedefliyor. Demirköz’ün çalışmalarıyla uydu teknolojilerindeki radyasyon etkileri hakkında bilgi birikimi sağlanacak ve uzay sektöründe çalışmaya hazır deneyimli bilim insanları yetişecek.
“Parçacıkları ölçerek evrenin sırlarına ulaşmaya çalışıyoruz”
Ödül töreni sonrası basın mensuplarına konuşan Demirköz, Atom Enerjisi Kurumunun desteklediği bir proje için çalıştığını belirterek, “Uzaydaki çok enerjili, yüksek enerjili parçacıkları ölçüyoruz. Parçacıkları ölçerek evrenin sırlarına ulaşmaya çalışıyoruz. Bunlardan en önemlisi karanlık madde. Uzaydaki radyasyon miktarını da ölçmüş oluyoruz. Uydularımızın alacağı radyasyon miktarlarını hesaplayabiliyoruz” diye konuştu.
Türkiye’de ilk kez
Proje kapsamında Türkiye’de ilk kez uzay radyasyon testlerinin yapıldığı bir laboratuvar kuracaklarını söyleyen Demirköz, “Ankara atom kurumunda protonları hızlandırıcı tesisinde protonları genişlettiğimiz, uzaydaki radyasyonun standartlarına uygun Avrupa Uzay Ajansı’nın bir radyasyon bölgesi oluşturduğumuz 14 mühendis ve teknisyenlerden oluşan projenin başındayım. CERN’den teknoloji ve bilgi transferi yaparak Türkiye’de projemiz için ihtiyacımız olan mıknatısları ve diğer malzemeleri ürettiriyoruz” ifadelerini kullandı.
“Türkiye’nin coğrafi bilgisini öğrenme ve güvenliğini artırmamız açısından önemli”
Demirköz, projenin yaklaşık bir yıl sonra hizmete gireceğini belirterek, şunları kaydetti: “Tüm uzay camiasına bileşen üretmek isteyen tüm şirketlerin ve enstitülerin geliştirdiği tüm malzemelerin testlerini yapabileceğiz. İmece uydusu kapsamında verilmiş bir proje. Güneş panelleri bataryalarının radyasyon testlerini ilk kez Türkiye’de yapıp onları uzay uçuşu için kalifiye edeceğiz. İmece bir yer gözlem uydusu.Türkiye’nin hem coğrafi bilgisini öğrenmemiz hem de güvenliğini artırmamız için çok önemli bir uydu. 2020’den sonra uzaya gidecek bir uydu.”
DÜNYA 24.03.2017
