Üretim macerası 10’lu yaşlarında kendi radyosunu yaparak başlar.
Elektronik ve mekaniğe olan merakı üniversite tercihinde de yönlendirici olur. Yarım kalan üniversite eğitimine İngiltere’de elektronik mühendisliği okuyarak devam eder. Üniversite yaşamında ise geçimini tasarlayıp ürettiği ekipmanları pazarlayarak sağlayan Sinan Kazazoğlu, 8 yıllık İngiltere serüvenin ardından geldiği İzmir’de 1982’de ENKO Elektronik’i kurar. Kazazoğlu, 15 metrekarelik dükkanda geliştirdiği özgün tasarımlarla birçok sanayi kuruluşunun çözüm ortağı olur. Bugün endüstriyel elektronik alanında yerli ve yabancı dünya devleriyle çalışan Kazazoğlu, ikinci kuşaktan aldığı güçle şimdi de AR-GE odaklı kuracağı tesisle farkındalık yaratan işlere imza atmayı hedefliyor.
SİNAN Kazazoğlu… Özellikle Türkiye’nin yokluk yıllarında endüstriyel elektronik alanında geliştirdiği özgün ürünlerle başarıyı yakalamış müteşebbis bir isim… Türkiye ve dünyada ilkelere imza atan ENKO Elektronik’in kurucusu Sinan Kazazoğlu, hem girişimcilik serüvenini hem de gelecek planlarını anlattı. 1956 Trabzon doğumlu olan Sinan Kazazoğlu, ilkokulun ardından eğitimi için TED Ankara Koleji mezunu. Kazazoğlu, hikayenin devamını şöyle aktardı:
Anfiyi çalıştıramadı ama…
“Ortaokul yıllarında elektronik ve mekaniğe karşı merak doğdu. Bu hobi olarak başladı. Amatör radyoculuk serüveni beni kendi radyomu yapmaya itti. Radyonun dışında müziğe olan ilgimle birlikte de elektronik üzerine tamirat yapan yerlerden satın aldığım parçalarla kendi orgumu yaptım. En büyük isteğim anfi yapmaktı. Ama yaptığım hiçbir anfi çalışmadı. O dönem şimdiki gibi bilgiye ulaşmak kolay değildi. Kıt şartlarda bulduğum kitaplardan edindiğim bilgilerle bir şeyler üretmeye çalışıyordum. Bu merak üniversite tercihimde de etkili oldu. İstanbul’da o dönem ki ismiyle Vatan Mühendislik’te makine okumaya başladım. Ancak okul bir süre sonra işlenen bir cinayet nedeniyle kapatıldı. Lise yıllarında okulun voleybol takımda da görev alıyordum. Takımdan bazı arkadaşlarım üniversite için İngiltere’ye gitmişti. Okul kapanınca beni de çağırdılar. Onlardan aldığım cesaretle İngiltere’ye gittim.”
Harçlık ev alarmından
Sinan Kazazoğlu, İngiltere’de de makine okumak ister. Ama başvurduğu üniversiteler bir yıl daha lise okumasını ister. Sinan Kazazoğlu, şöyle devam etti: “Ben de tercihimi elektronik mühendisliği üzerine değiştirdim. Ve Leeds Üniversitesi’ne 1975’te kabul edildim. Birinci sınıfın sonundan itibaren de kendi tasarladığım ürünleri satarak harçlığımı çıkarmaya başladım. Ev alarm sistemleri ilk tasarlayıp, ürettiğim üründü. Şimdi eşim olan o dönemdeki kız arkadaşımla birlikte ev alarmını ev ev dolaşıp hem pazarlıyor hem de montajını yapıyordum. O zaman satılanlar pahalıydı. Onun için daha ekonomik olan bizim ürünümüz çok iyi talep görüyordu. Üniversitenin ardından da staj yaptığım şirkette işe başladım. 8 yıl İngiltere’de kaldıktan sonra da Türkiye’ye döndük. Kendi işimi kurmaya karar verdim. Karadenizli olduğum için de denizi olmayan kente yaşamak zor geldiğinden rotayı İzmir’e çevirdik. 1982’de kimya mühendisi olan bir arkadaşımla 15 metrekarelik bir dükkanda ENKO Elektronik’i kurduk.”
BUNU KİMSE YAPAMAZ DEDİLER
ENKO Elektronik’in ilk başta tasarım ve dizayn yapmak üzere kurulduğunu söyleyen Sinan Kazazoğlu, “Yokluk yılları olduğu için tasarımızı üretecek yer olmadığı için bir süre sonra üretime de başladık. İlk işimizi de yüksek gerilimi sigortaları üreten bir firmaya oldu. Ürünleri için bir test cihazına ihtiyaçları vardı ve kimse yapamıyordu. Tabii biz de firma sahibiyle görüşmeye gittiğimizde genç olmamızın da etkisiyle bir dirençle karşılaştık. ‘Bunu kimse yapamaz’ denmesine rağmen 3 günde istediği ürünü yaptık ve testleri başarıyla yerine getirdi. O iş bize yeni kapılar açtı. İşleri büyüttük. 1994’te Atatürk OSB taşındık. 1996’da da ortaklığı sonlandırdık. Bugün otomotivden beyaz eşyaya, jeneratörden medikale kadar birçok sektör için dünya devlerine özgün ürünler üretiyor ya da tasarlıyoruz” diyerek geldikleri durumu aktardı.
FİYAT ODAKLI DEĞİL DEĞER ODAKLI YATIRIM
İkinci kuşağın da işe dahil olduğunu ifade eden Sinan Kazazoğlu, “Onlardan aldığım güçle geleceğe yönelik çok güzel hedeflerimiz var. Çok modern yeni bir fabrika kurmayı hedefliyoruz. Bu tesis tamamen AR-GE odaklı bir yapıyla çalışacak. Çok güzel fikirlerimiz var. Burada hayat bulmasını istiyoruz. Patentlenecek fikirlerimiz var. Katma değerli işler olacak. Hem AR-GE yapacağız hem de bunları üreteceğimiz bir yapı olacak. Hep özgün işlere imza attık. Bunu devam ettireceğiz. Gelecekte ayakta kalmak istiyorsak AR-GE olmazsa olmazı. ‘Ben ucuz üretiyorum’ demek artık geçerliliğini yitirdi. Artık fiyat odaklı değil, değer odaklı iş yapmak gerekiyor. Bu yatırımla bunu gerçekleştireceğiz. Aynı zamanda inovatif fikirlere de kapılarımızı açacağız. Bu yatırımızı orta vadede hayata geçirmeyi planlıyoruz” diyor.
KUŞAKLAR ARASI UYUM
ENKO Elektronik bir aile şirketi. Dümende yer alan Sinan Kazazoğlu’nun yanı sıra oğulları da aktif olarak çalışıyor. Sinan Kazazoğlu, “Benim gibi elektronik mühendisi olan büyük oğlum Renan, kalite ve tasarımdan sorumlu. İşletme mezunu küçük oğlum Semih ise finansa bakıyor. Kuşaklar arası uyumlu bir çalışmayla yolumuza devam ediyoruz, ama aile anayasası için de çalışmalarımız olacak” diyor.
ÇAMAŞIR MAKİNESİNİN YÜRÜMESİNİ DURDURDU
SİNAN Kazazoğlu, ENKO ile hem Türkiye’de hem de dünyada birçok ilke imza atmış biri. ”Sıfır sermayeyle kurulan şirketimizde özgün emeğimizle bugünlere geldik” diyen Sinan Kazazoğlu, imza attığı ilklerle ilgili şunları paylaştı:
“Türkiye’de ilk dijital benzin pompasını biz yaptık. Öyle ki hem tasarlıyor hem üretiyor hem de montajını yapıyordum. Tabii zamanla bu işi bıraktık. Anne ve çocuk sağlığı konusunda dünya markası olan Amerikalı bir firmasının çözüm ortağı olduk. Süt pompalarının AR-GE, tasarım ve üretimini tamamen biz yaptık. Şu an sadece elektronik aksamını biz üretiyoruz. Güç kaynağı alanında yakıt tasarrufu sağlayan ürünümüz bulunuyor. Çamaşır makinelerinin yürümesini engelleyen, yani dengesizliği yok eden bir buluşa imza attık. Dünya çapında da bunun patentini aldık. Daha sonra bu patenti Alman Miele satın aldı. ABD’li Cummins’in İngiltere dışındaki ilk onaylı elektronik tedarikçisi olduk.”
HEM TASARRUF HEM ŞARJ
ENKO, en son 2016 İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi AR-GE ve İnovasyon Yarışması’nın da birincisi oldu. Sinan Kazazoğlu, ödülü getiren çalışmayla ilgili şu bilgiyi paylaştı:
“Hibrit araçlarda enerji verimliliğini artıran, yakıt tüketimini azaltan, araca entegre ısı geri kazanımlı dizel motorlu akü şarj ve enerji üretim sistemi, donanım ve algoritmalarının geliştirilmesi projesiyle ödüle hak kazandık. Biz bu ürünü Hintli bir traktör üreticisi için geliştirmiştik.”
KISA KISA
* 90’lı yılların sonlarında ihracata başladıklarını söyleyen Sinan Kazazoğlu, “Bugün ciromuzun yüzde 40-45 ihracattan geliyor. Gelecekte bunu daha da artırmak istiyoruz”
* ENKO’nun iki kişiye yıla çıktığını belirten Sinan Kazazoğlu, “2008’e kadar da yaptığımız fason üretim nedeniyle 270 kişi çalışıyorduk. Ama yaşanan ekonomik kriz bu fason üretimi yok edince küçülmek zorunda kaldık. Şu an 90 kişilik bir ekipla çalışıyoruz” bilgisini paylaştı.
HÜRRİYET Mete Tamer Omur 08.01.2017
