2016 Türkiye İnovasyon Karnesi

Oca 20, 2017

Türkiye’nin 2016 inovasyon karnesi yıldız mı aldı, sınıfta mı kaldı? Ülkemizdeki ‘teknoloji’, ‘ekosistem’ ve ‘insan inovasyonu’na gelin yakından bakalım…

Ülkemiz her yıl gerçekleştirilen Küresel İnovasyon Endeksi’nde 2016’da 16 sıra yükseldi. Küresel İnovasyon Endeksi raporunun bu yıl dokuzuncusu Cornell Üniversitesi, INSEAD ve Dünya Fikri Haklar Örgütü işbirliği ile “Küresel İnovasyon ile Kazanma” ana temasıyla yayınlandı. Türkiye 128 ülke arasında, 42. sırada yer aldı. Orta gelirli ülkeler arasında, sırasıyla Çin, Bulgaristan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden sonra 4. sırada yer alıyor. En iyi performansı ise, inovasyon etkinliğinde gösteren Türkiye, Çin’den sonra 2.ülke.

Yani inovasyon karnemizde “pekiyi’” mi aldık? O kadar hızlı değil. Karnemiz hala kırıklarla dolu. Türkiye, aynı endekste, ’siyasi ortam’ göstergesinde 88, düzenleyici ortam göstergesinde ise 96. sırada yer alıyor. Diğer bir gösterge de, bu yazıyı hazırlarken röportaj yaptığım konusunda uzman ve lider kişilerin büyük bölümü gerçek potansiyelimizin altında kaldığımızı düşündüklerini belirttiler. Ayrıca Türkiye’de inovasyon ve AR-GE’ye ayrılan bütçenin yetersizliği ve kendisi ile benzer ülkeler arasında kg başına düşen ihracat değeri açısından yükselememesi karnemizi negatif etkiliyor.

İNOVASYON NE DEMEK?

“İnovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal ya da hizmet) veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin; ya da iş uygulamalarında, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır. İnovasyon hem bir süreç hem de sonuçtur.” (Oslo Kılavuzu/ OECD ve Eurostat ortak yayını)

Bu tanımda inovasyonla ilgili 2 boyut var; I-Yenilik boyutu (örneğin inovasyon şirkete, pazara,endüstriye ve dünyaya ne kadar yeni) ve II-İnovasyonun çeşidi (sürecin, ürünün, servisin, yöntemin inovasyonu gibi). İnovasyonun tanımını tamamlamak için 3. bir madde olarak da ‘değer yaratma’ yı da ekleyebiliriz.

İnovasyon faaliyetleri geniş bir yelpazede gerçekleşir. Bu spektrum, yeni ve potansiyel olarak yıkıcı işler (modeller) şeklinde yeni ufuklar keşfetmek ve keşfetmek için başarılı bir şekilde kurulan ve işletilen bir işletmeyi (model) daha iyi kullanmaktan ve geliştirmekten oluşur.

İnovasyonla ilgili 10 varsayım:

İnovasyon tanımını yaptığımıza göre, gelelim varsayımlarımızı keşfetmeye. Sizce aşağıdakilerden hangileri inovasyon ile ilgili doğrudur?

İnovasyon ‘yeni fikirden’, ‘ticari başarı’ yaratmalıdır.
İnovasyon pahalıdır.
İnovasyon, şirketin ‘ana işleri’ ‘garantiye alındıktan’ sonra yapılır.
İnovasyon ‘liderlerin’ işidir.
İnovasyonda her şirket kendi yol haritasını çizmelidir.
İnovasyon küresel kapsam düşünülerek yapılmalıdır.
İnovasyon uzun vadede sonuçlar üretir.
İnovasyon otomasyonu getirir, otomasyon da insanların iş kaybetmesiyle sonuçlanır.
İnovasyon için önce güven ortamı gerekir.
İnovasyon cinsiyet/ ırk / din gibi ayrımcılıklarına karşı etkili bir araçtır.

Cevap: Hepsi ve hiçbiri. Yani ‘duruma göre’ değişir.

Nasıl mı? Ülkemizin inovasyon karnesini değerlendirirken, inovasyonla ilgili varsayımlarımıza farklı açılardan bakalım.

1-İnovasyon ‘yeni fikirden’, ‘ticari başarı’ yaratmaktır

Doğru: İnovasyon ile icat arasındaki en önemli fark, yeniliğin ulaştığı ticari başarı. Türkiye’nin yatkın olduğu ve odaklandığı operasyonel inovasyonun temelinde de daha hızlı ve daha ucuz üretim yapmak yatıyor. Türkiye’nin 2023 yılında dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri olma hedefine ulaşmak için inovasyon en önemli noktalardan biri olacak. TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi), inovasyon kültürü yaratarak Türkiye’nin yaratıcılık potansiyelini yüksek katma değerli ürün ve hizmetlere dönüştürmeyi amaçlamaktadır. Otomotiv sektöründen verilecek bir örnek Türkiye’nin mevcut durumunu göstermektedir. Son dört yılda, Türkiye kendisi ile benzer ülkeler arasında kilogram başına düşen değer açısından yukarı sıralara çıkamamıştır. Diğer yandan, Almanya’nın bir kilogram ihraç malı Türkiye’nin ihraç malı değerinin ortalama olarak iki katı değerindedir.

Ticari başarı yaratmayan inovatif fikir, ürün ve servisler sürdürülebilir olmuyor. Kullanıcılarının kapatılma kararına çok üzüldüğü, fakat yatırımcısı Aslanoba için artık değer yaratmayan ‘Tazedirekt’ in kapanması buna bir örnek.

Yanlış: Nihai amaç sadece “hissedarlara değer yaratmak” değildir, bu anlayış 1980 ve 1990’larda büyüme yıllarına ait kavramlar. Sosyal etki alanı bu anlamda önemli. Girişimciliği toplumsal etkiyle, kamuyu özel sektörle harmanlayarak, hayatımızdaki zorlukları gidermek için yeni yaklaşımlar ve gelir – kâr gibi finansal değişkenlerin ötesinde yeni performans ve başarı tanımlarını düşünmemiz gerekiyor.

TABİT ve Vodafone işbirliği ile hayata geçen ‘Akıllı Köy’ projesi, nesnelerin interneti teknolojilerini de kullanarak tarımın iyileşmesi, daha karlı ve sürdürülebilir yapılması ile, köylülerin özellikle kadın ve çocuk segmentlerinde dijital okur yazarlığın geliştirilmesi gibi bütünsel bir çözüme imza atıyor.

Avrupa Birliği destekli “Teknoloji Sınır Ötesi’ne Gidiyor” projesinde Kazanan Takım ve En İyi Teknolojik Çözüm ödülleri ile evreka.co , akıllı atık toplama sistemleri tasarlayan bir girişim. Evreka, kablosuz doluluk algılama sensörleriyle çöp konteynerlerının doluluk oranını anlık olarak ölçüyor, günlük atık toplama rotaları oluşturuyor, bu rotalar şoförlerin navigasyon sistemlerine iletilerek şoförlerin sadece gerekli noktaları ziyaret etmesini sağlıyor. Böylece, zaman ve enerji kaybı önleniyor, karbondioksit salınımı azalıyor ve çöp toplama maliyetinde % 55’e varan azalmalar görülüyor. Çöp kamyonları arkasında bekleme deneyimi yaşamış sürücüler için de iyi haber!

Türkiye 3 milyon mülteciyi ağırladığı 2016’da, birçok kuruluş mültecilere sadece “bağış grubu” olarak değil, “insan” ve “ülke ekonomisine katkıda bulunabilecek yetenekler” gözüyle bakarak, sürdürülebilir ve değer yaratan bir yaşama geçmeleri için programlar düzenledi. Ör: Kiron’un Yaşar Üni. ile mültecilere yönelik eğitim işbirliği.

2-İnovasyon pahalıdır

Doğru: İnovasyon çoğu zaman günlük proje ve operasyonel önceliklerdense, odaklanılmış fikir üretimi, proje yönetimi, Ar-Ge ve girişimcilik gerektiriyor. İnsan odaklı düşünce ile yaratıcılık, hata yaparak öğrenme ve birlikte düşünme, planlama, uygulama kültürel dönüşüm gerektiriyor.

En pahalı inovasyon ise, inovasyon olsun diye yapılan inovasyondur. Buna örnek, sadece fikir ve data toplayıp, daha sonra bunlarla ne yapacağını bilmeyen şirket, kurum ve dernekleri gösterebiliriz.

Yanlış:

İnovasyonun uygulanmaması, müşterilerini rakibe kaybetme ve maliyetlerinde olası iyileştirme fırsatını kaçırma gibi çok keskin sonuçları olabilecek riskli ve kaçınılmaz durumlar yaratır. Ayrıca inovasyonun finansmanında topluluk finansmanı gibi yeni iş modelleri özellikle topluma fayda yaratan, değerleriyle insanları etkileyen proje ve girişimler için mutlaka değerlendirilmesi gereken ve yaygınlaşan açılımlardır.

İnovasyon iş modellerinde ve süreçlerde uygulandığında, geleneksel sektörlerde maliyet azaltmada da önemli bir rol oynayabilir.

Gayrimenkul sektörü daha geleneksel bir sektör olmasına rağmen inovasyonun önemli rol aldığı bir sektördür. Yapı malzemelerinden, çevreci yapılara ve akıllı binalara kadar geniş bir yelpazede inovasyon açısından sektörde önemli gelişmeler olmaktadır. Bu gelişmelerin yanında gayrimenkullerin işletilmesinde de yenilikçi yaklaşımlar öne çıkmakta. Maryapı, G Rotana projesi özellikle konut ve otelcilik alanında işletme ve hizmet noktasında kayda değer bir inovasyon ortaya koyuyor. Aynı bina içerisinde otel ve rezidansı birleştirerek, tüm otelcilik hizmetlerinin konutlarda verilebilmesini sağlarken bir yandan da bu konutların istenildiği takdirde otel tarafından işletilerek otelin bir parçası olarak sahibine gelir getirmesini sağlıyor. Herkesin kendi oteline sahip olmasının önünü açıyor.

Türkiye’nin en büyük çağrı merkezi şirketi olan Tempo, GSM operatörü müşterisi adına yürüttüğü yeni müşteri kazanımı kampanyası kapsamında, müşterilere hat satışını gerçekleştirdikten sonra, kontrat ve sim kartlarini daha önce merkezde basıp gönderirken, bir geliştirme sonucunda, sim kart ve kontratları Türkiye’nin yerinde kurye ofislerinde basmaya başladılar, bu sayede İstanbul’dan Anadolu’daki noktalara olan teslimat suresini elimine edip çok daha hızlı ve düşük maliyetli bir teslim süreci geliştirdiler.

3-İnovasyon, şirketin ‘ana işleri’ ‘garantiye alındıktan’ sonra yapılmalıdır

Doğru: İnovasyon mevcut işlerle elele ve sağlıklı şekilde yürütülmezse oldukça dikkat dağıtıcı olabilir. Kendinize şu soruları sorun; 1-İnovasyonu hangi alanda neden yapmak istiyorsunuz? 2-Hedeflerinize göre temel ve temel olmayan inovasyon aktiviteleri nelerdir? 3-İnovasyona nasıl başlayıp, süreci nasıl sürdürülebilir kılabilirsiniz?

Yanlış: Merkezi olma, hiyerarşi, mülkiyet, gizli bilgi ve tekeller bu yeni teknoloji kültüründe artık korunmuyor. Her gün, toplumumuzun sağlam sütunlarının çökmesine tanık oluruz. Bir iş lideri, organizasyon veya girişimci olarak, yeni kuralları, yeni ritüelleri, kavramları, paradigmaları, iş modelleri ve stratejileri ile inovasyon yapmadığınız zaman zaten oyunun dışında kalıyorsunuz. Özetle her şirketin, kuruluşun ana ilerinden biri inovasyonun ta kendisi.

World Economic Forum Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Klaus Schwab’a göre; ‘Dördüncü endüstriyel devrimle: hız, kapsam ve sistem etkileri sebebiyle kendinden önceki 3 devrimden çok farklıdır. Mevcut atılımların hızını daha önce hiç yaşamadık. Dördüncüsü, önceki endüstriyel devrimlerle karşılaştırıldığında doğrusal bir adım olmaktan ziyade üstel (exponential) bir şekilde gelişmektedir. Dahası, her ülkedeki hemen her sanayiyi, iş modelini, iletişim ve ekonominin tanımını bile bozmaktadır. Ve bu değişikliklerin genişliği ve derinliği tüm üretim, yönetim ve yönetişim sistemlerinin dönüşümünü müjdelemektedir. Benzeri görülmemiş işlem gücü, depolama kapasitesi ve bilgiye erişim ile mobil cihazlarla birbirine bağlanan milyarlarca insanın imkânı sınırsızdır. Yapay zeka, robotik, Şeylerin İnternet’i, özerk araçlar, 3 boyutlu baskı, nanoteknoloji, biyoteknoloji, malzeme bilimi, enerji depolama ve kuantum hesaplama gibi alanlarda ortaya çıkan teknolojilerle bu olasılıklar artacaktır

TİM İnovalig 2016 İnovasyon Kaynakları şampiyonu Temsa, otomotivde fikri mülkiyet patent yetkinliğinde de lider. Endüstri 4.0, Smart 2020 programları, akıllı müşteri ilişkileri ve güneş enerjisi projesi gibi bir çok alanda geleceğe hazırlanıyor.

4-İnovasyon, ‘şirket liderlerinin’ işidir

Doğru; Şirketin liderlerinin inovatif projelerin, yenilikçi iş modellerinin önünü açması, desteklemesi, teşvik etmesi ve hatta Apple Steve Jobs örneklerinde olduğu gibi bizzat kendisinin inovasyonu yönetmesi inovasyon kültürünün oluşması ve sonuçlara yansımasında çok önemli. Hissedarlar, bir CEO’dan üstün finansal yönetim yetkinliğinden çok, iş geliştirme ve teknik yetkinliği aramaya başladı.

Yanlış; Sadece liderlerle sınırlı kalan ve inovasyon şirket kültüründe içselleşmeyen inovasyon gerçek potansiyeline ulaşamaz. Başarılı bir örneğine göz atalım; TİM İnovalig 2016 İnovasyon Organizasyonu ve Kültürü Şampiyonu Ford Otosan, dijital dönüşüm, müşteri deneyimi, akıllı üretim ve otonom kamyon gibi alanlarda inovasyon çalışmaları yapıyor. Uzmanlar ve gönüllülerden oluşan özel komitelerde ve açık fikir yönetim platformunda, şirket çalışanları inovasyonu birlikte üretiyor. Ford ayrıca ekosistem işbirliklerine ve Koç Üni. ile uluslararası ARGE çalışmalarına önem veriyor.

5-İnovasyonda her şirket kendi yol haritasını çizmelidir

Doğru; İnovasyon günümüzde giderek uzmanlaşma ve ekosistem işbirlikleriyle birlikte çalışmayı gerektiriyor. Bu nedenle şirketlerin inovasyona özel tamamen bağımsız ayrı yapısı ve bütçesi olan departmanlar veya şirketler kurması gerekiyor. Bu süreçte her şirketin kendi hedefleri, kültürü ve kaynak yapısıyla kendine özel vizyon ve yol haritası belirlemesi, iş modellerinin inovasyonunu yapması ve hayata geçirerek kendi bilgeliğini oluşturacak şekilde öğrenme süreçlerini çalıştırması gerekmektedir.

Eczacıbaşı 1999’dan beri inovasyona odaklanan ve inovasyon buluşmalarıyla Türkiye’de öncülük eden markalardan biri. Kurum içi inovasyonu teşvik etmek için her sene “Eczacıbaşı İnovasyon Ödülleri” gibi marka etkinlikler organize ediyor.

Arçelik ‘İnovasyon Merkezi’ ile, inovasyonu, ürünle sınırlandırmıyor ve tüm süreçlerde inovatif yaklaşımları hayata geçiriyor. Lokalize ürünleriyle ilgi çeken Arçelik’in, Türkiye’de bir ilk olan Akıllı Ev Asistanı saniyeler içinde kullanıcı sorularını Türkçe yanıtlıyor. Kullanıcılar Akıllı Ev Asistanı üzerinden online alışveriş, yemek siparişi, fatura ödeme, bankacılık işlemleri yapabilecekler, online bilgilere ulaşabiliyorlar.

İnovatif fikir arayışını tabana indirmiş bir TEB inovasyonda öne çıkan bankalardan biri. TEB genel olarak hem inovasyonun araştırması, farkındalığı ve geliştirilmesi için çalışıyor hem de projelerle hayata geçiriyor. CEPTETEB’de Türkiye’de uygulanmayan APİ entegrasyonlarına rekor sürede olanak kıldıkları hackathon’ları, TİM işbirliğiyle hayata geçirdikleri Girişim Evleri, satış ekiplerinin performanslarını daha eğlenceli, daha pratik ve daha motive edici bir şekilde takip etmelerine olanak sağlayan ‘Distribution and Marketing Innovation Awards’ ödüllü HIPPO adlı oyunlaştırma tabanlı platformları gibi bir çok örnek sayabiliriz.

Yanlış çünkü;

İnovasyon ekosistem oyuncularının birlikte hareket etmesini ve kolektif vizyona bakmalarını gerektirir.

2016’da Türkiye girişimcilik ekosistemi kurumsal inovasyon alanında ufak ama etkileri büyük olacak bir değişim hareketi başladı. Kurumlar inovasyon amaçlı faaliyetlerini geliştirirken girişimciler ve girişimlerle yaptıkları faaliyet ve iş birliklerini yarışmalara sponsorluk veya ödül gibi erken aşama faaliyetlerinden öteye taşıyarak, iş birliği ve ortak projelere doğru yönelmeye başladılar.

Akbank ve Hürriyet 2016’da bu yönde radikal adım atan iki kurum. Her ikisi de kendi sistemlerine dışarıdaki yazılım geliştiricilerin erişmelerini uygulama programlama arayüzleri (API) ile sağladı. Bu özellikle finansal teknolojiler ve habercilik alanlarında şu anda bilinmeyen birçok gelişmeye temel sağlayacak bir gelişme olduğu için özellikle önemli.

Arçelik ve Microsoft’un birlikte yaptikları, yapay zekayı kullanarak yedek parça yönetim sistemi Kasım 2016’da Avrupa’da EuroCloud yılın projesi seçildi. Binlerce bayinin ihtiyaci olan yedek parça yönetim sistemi yapay zekayı kullanarak, hangi parçadan ne kadar, ne zaman, kimler için gerekli tahminlerini yapıyor.

ECA kendi ürünleriyle, Türkiye’de nesnelerin interneti alanında başarıyla ilerleyen Nuvia’nın 2016 Design Turkey İyi Tasarım Ödülllü Cosa ürünlerini birleştirerek rakipleri arasından ayrışan yenilikçi bir ürün kombinasyonu sundu. Cosa, kullanıcıların kombi ve klimalarını cep telefonundan yönetmelerini sağlayarak ev ısısını 4 mevsim kontrol etmeye ve doğalgaz faturalarında %31, elektrik tüketiminde %40 oranlarında tasarruf etmelerine yardımcı oluyor.

Kendi içimizde rekabet etmek yerine, ekosistem olarak düşünüp, birlikte hareket ederek hep birlikte kazanabiliriz. Bu sene Türk oyun geliştirme sektörü yazılım ihracatı anlamında $400M ile yurtdışına en çok yazılım ihracatı yapan sektör seçildi. Bu sektör tamamen teknoloji inovasyonu ile yaratılmış ve Türkiye’de giderek gelişen ve potansiyeli çok daha büyük bir sektör ve bu gibi alanlar ortak zekayı ve kolektif vizyona ihtiyaç duyuyor.

Değişen dünyada, değişen endüstiler ve disiplinler, araştırma sektörünü de etkiledi. Şirketlere çoklu disiplin yapısı, ulusal ve uluslararası danışman uzman ve akademisyen işbirlikleriyle ‘veri odaklı’ iş ortaklığı çözümleri sunan WeMore, klasik araştırma şirketi anlayışını kırarak, Türk şirketlerinin inovasyon ve dijital dönüşümde yerini alması için trendlerden, prototiplerle öğrenmeye, çıktıların şirket ve ekosisteminin kültüründe içselleştirilmesine kadar geniş bir yelpazede hizmetler sağlıyor. Spor kulüpleri, operatörler, ulaşım, perakende şirketleri başta olmak üzere müşterilerine tasarım odaklı düşünceyle keşif, tanımlama, tasarım, geliştirme ve test süreçlerinde destek sağlıyor.

6-İnovasyon küresel kapsam düşünülerek yapılmalıdır

Doğru: Kullanıcıların deneyim beklentileri, teknolojik çözümlerdeki entegrasyonlar, çok hızlı yayılan dijital girişimler ve sosyal servisler, ülkemizde de çok sıcak takip edilen siber güvenlik gibi uluslar üstü konular, tüm endüstrilerdeki oyuncuları küresel rekabet etmeye itiyor.

Türk Hava Yolları, teknolojik girişimleri ve kurumları bir araya getirerek farklı endüstrilere inovasyonu ulaştırmayı hedefleyen, Silikon Vadisi merkezli teknoloji girişimi topluluğu Plug-and-Play’in inovasyon platformunun ortaklarından biri oldu. Küresel taşıyıcı bu platformda seyahat sektörünün geleceğine yön verecek teknolojileri keşfetmeyi, desteklemeyi ve ölçeklendirmeyi hedefliyor. Bu işbirliği kapsamında Türk Hava Yolları, geleceğin seyahat ürünleri ve servisleri üzerinde çalışan en iyi girişimlerin belirlenmesine yardımcı olurken, erken aşama ya da büyüme evresindeki global teknoloji girişimlerine de erişim sağlayabilecek.

Türk Hava Yolları’nın teknoloji hedefleri ile paralel olarak 2016’da IoT, yapay zekâ ve öğrenme, robotik, artırılmış ve sanal gerçeklik alanlarında teknoloji üreten lider girişimleri, havayolunun inovasyon ekibiyle bir araya getirerek ortak projeler geliştirilmesine olanak sağlayacak.

FitWell (Saglık Koçu), cep telefonunlarından özel spor hocası, beslenme uzmanı ve yaşam koçundan oluşan uzman kadro ve kişiye özel sağlık programı ile kullanıcılarının motive bir şekilde uygulayacakları kişiye özel sağlık programları Fitwell’in 100’den fazla ülkede 1 milyondan fazla kullanıcısı var.
Başka bir başarılı örnek olarak com ‘u gösterebiliriz. Küreselleşen dünyada birbirimizi anlamak ve anlaşmak için temel dil öğreniminin sıkıcı olması, yazmayı bilenlerin konuşmayı öğrenmekte zorlanması gibi insani sorunlara filmlerden dil öğreterek çözüm sağlayan Voscreen’in şu anda 1 milyonu aşkın kullanıcısı var.
Güvenlik teknolojileri, küresel kapsamda düşünülmesi gereken bir alandır. Hem kullanıcı, hem şirket hem de kamunun güvenliği uluslararası risklere karşı dürençli ve standartlarda olmalıdır. İnovasyonun belki de en gerekli olduğu alanlardan biri olan güvenlik teknolojileri Türkiye’de de çok sıcak bir konudur. Devlet birimleri, üniversiteler ve STK’lar siber güvenlik farkındalığı yaratmak, kaliteli işgücü yaratmak, yazılım ve donanım ihtiyaçlarımız için birlikte çalışmalar yapıyor. Devlet kurumları, bu alandaki yenilikçi ürünlere hibeler ve vergi avantajları sağlıyor ve ulusal güvenlik yazılımlarının kullanımına olanak veriyor. Kullanıcının daha önce güvenli odlama bilgisi olmadan yazılım yapmasının inovasyonu olan Statik kod Analizi’nde AttackFlow, herhangi bir güvenlik sorunu ortaya çıktığında ekiplerin hızla aksiyon alması için cevap verme sürelerinde önemli farklar yaratan Güvenlik Otomasyonu inovasyonunda Innovera Labs (A.T.A.R.) gibi şirketler öne çıkıyor.

Yanlış: Her ülkenin kendine has kültürü, dili, kullanıcılarının da özgün beklentileri ve acı noktaları var. Bunlar inovasyonun olmazsa olmazları olan deneyim ve iş modeli tasarımında kritik önem taşır. Küresel ürün ve servislerin, lokal hedef kitlelerinin ihtiyaçlarına uygun davranması kullanıcılar açısından standart bir beklenti halini aldı.

Örneğin Pegasus 15 Temmuz darbe girişimi sonrası bilet tarihlerini değiştirmek isteyen misafirlerinin web sitesi ve çağrı merkezlerini kitlemesiyle geliştirdiği ek bir uygulama ile misafirlerin değişim işlemlerini kendilerinin yapmasını sağladı ve müşteri deneyiminde memnuniyet sağladı.

Türkiye’nin GSYH’de yılda 30 milyar TL katkıda bulunabilecek Akıllı şehir dönüşümüyle ilgili olarak, Vodafone, Deloitte ve Türkiye Bilişim Vakfı tarafından hazırlanan “Akıllı Şehir Yol Haritası Raporu”nun uzantısı olan www.sehirsizin.com sayesinde, yakında vatandaşların ihtiyaç ve beklentileri daha sistemli ve lokal bazda takip edilebilecek.

Son zamanlarda ilgi ceken ve lokal ihtiyaçlara odaklanan başka bir inovatif proje bukoli.com uygulaması oldu. Bukoli.com, internet alışverişlerinde teslimatta ürünle tüketiciyi buluşturmayı kolaylaştırıyor. Bukoli, çesitli noktalarla (çevredeki çesitli dükkanlar) teslimat noktası olarak anlaşma yaparak, alıcıların gelen ürünü teslimat koduyla beklemeden teslim noktasından almasına olanak veriyor.

İTÜ Çekirdek girişimlerinden ustamdan.com lokal kültür, zanaat ve hikayelerin miras aktarımı için çalışan sosyal bir girişim. ustamdan.com ekibi şehir şehir dolaşarak işinin ehli zanaat ustalarıyla tanışıyor, onların hikayelerini, tarihini, ürünlerini tüm Türkiye’ye ulaştırıyor ve zanaat ustalarının liderliğinde modern tasarımcıları birleştirerek e-ticaretle kültür motiflerimizi taşıyan ürünlerin yaygınlaştırılmasını ve sürdürülebilirliğini sağlamayı hedefliyor.

7-İnovasyon uzun vadede sonuçlar üretir

Doğru: Özellikle yeni teknolojiler vizyoner kurum ve girişimlerin gelecekte günlük hayatımızın parçası olacak fakat bugün pazarda direk gelir yaratmayan yatırımlar yapmasını gerektiriyor.

Bahçeşehir Üni. ile Crytek işbirliği ile kurulan, Türkiye’nin ilk Sanal Gerçeklik Merkezi buna bir örnek. Öncelikle; iki kurumun da hedeflerinin kesiştiği oyun tasarımı ve geliştirme alanında deneyim paylaşımı yapılacak, sonrasında Serious Games olarak bildiğimiz projeler ile sağlık ve eğitim sektörü için oyun içerikli deneyimlere yönelik Ar-Ge çalışmaları devam edecek. Birlikte geliştirilecek eğitim müfredatları, transfer edilecek bilgi birikimleri ve yapılacak Ar-Ge çalışmaları sadece bu kurumları değil tüm Türkiye’nin sektörel anlamda öğrenmesi, üretmesi ve büyümesi açısından önemli bir itici güç olması belleniyor. Merkez, önümüzdeki 10 yıla damga vurması beklenen ve 2020 yılında 30 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşacak VR teknolojisini kullanarak, yenilikçi fikirlerini hayata geçirmek isteyen genç geliştirici ve girişimcilerin kullanımına sunuldu.

Yanlış: Mevcut teknolojilerle yapılacak inovasyonlar hızla fark yaratabilir. Örneğin Ayakkabı Dünyası tarafından iPod’lara özel geliştirilen bir uygulama, müşterinin beğendiği ayakkabı modelinin, mağazada olup olmadığını, yoksa diğer hangi mağazada ve hangi renk seçeneklerinde olduğunu gösteriyor, anında ödeme ve adrese teslim sağlıyor. Sadece 1 ayda iPod üzerinden diğer mağazalardaki stoklardan yapılan satışlar, en iyi mağazaların cirolarına ulaştı ve satışa dönme oranı %20 arttı.

2016’nın değişen medya ekosisteminde inovatif bulduğumuz proje ve markalara baktığımızda değişime ayak uydurduklarını, işlerinin odağına tüketiciyi datayı ve inovatif teknolojiyi koyduklarını, gerçek zamanlı, daha sonuç odaklı ve daha etkin içerik işleri yaptıklarını görüyoruz.

Dünyada ilk kez watermark ile tetiklenen second screen teknolojisiyle milli maçın devre arasında 360 video gösteren Nike, paketlerini Shazam’latarak promosyona teknoloji katan ve kabuk değiştirme sürecinde olan Magnum, sezon açılışında Swarm check-in’i kullanan ve promosyona yeni bir bakış açısı katan Algida, “Aşka adım at” işiyle programatik hikaye anlatımının en yaratıcı örneklerinden birini sergileyen Cornetto, Spotify üzerinde “One Song Stand” işiyle aşkı müzikle birleştiren Axe, Yandex işbirliği ile geotargeting teknolojisi ve blogger iletişimini birleştiren Vodafone’u, bu sene pazarlamada inovasyon örnekleri olarak sayabiliriz.

Servis olarak Blesh ibeacon’lar uzerinden AVM’lerde müşteri trafiğini takip etme, müşterileri tanıyarak, akıllı telefonlar ğzerinden anlık kampanya ve çağrı yapma özelliğiyle musterileri mağazalara yönlendirme imkanı tanıyor.

Hızlı sonuç yaratan bir örnek de Fibabanka’nınTürkiye’de bir ilk olan Instagram’dan bireysel kredi kampanyası, Küresel İnovasyon Ödülleri’nde Dijital Pazarlama kategorisinde dünya ikincisi seçilerek Gümüş Madalya kazandı. Kampanya kapsamında Instagram hesabından ihtiyacının fotoğrafını paylaşanlar, Instagram’a özel faiz oranlarıyla ihtiyaç kredisi kullanma hakkı kazandı.

8-İnovasyon otomasyonu getirir, otomasyon da insanların iş kaybetmesiyle sonuçlanır

Doğru: Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan ‘İşlerin Geleceği’ raporuna göre, 2020’ye kadar 4,5 milyon kişi işlerini robotlara devredecek. Ayrıca hepimiz işlerimizin bir kısmını devrediyor olacağız veya yaptıımız işleri farklı şekilde yapmaya başlayacağız. Örneğin Apple and Samsung’la çalışan Foxconn, geçtiğimiz aylarda Çin’de 60,000 fabrika işçisini robotlarla değiştirdi. Bu örnekler hızlanarak artacak.

Yanlış: Bu “üstel teknolojiler”, ticari başarı, hatta ortak ekosistemler gibi sınırlı bir kavramın ötesine geçen bir etkiye sahiptir. Daha fazlasını yapmak, daha fazla öğrenmek ve her zamankinden daha fazla para kazanmamıza izin veriyorlar. Alıştığımız düşünme, davranış ve ilişkili yollarımızı dönüştürürler. Sadece seçkin bir azınlığı değil, birçok insanın yaşamını güçlendirme ve zenginleştirme olanağı sunuyorlar.

Şu an toplumun şekillendirici, üstel teknolojileri olağan dışı bir patlama görüyoruz. Bitcoin, Boom Financial, CommonBond, Prosper, Airbnb, Tesla, Oculus VR, Wikileaks, 3D yazdırma, kalabalık kaynağı (crowdsourcing), kalabalık finansmanı (crowdfinancing), peer-to-peer gibi teknolojiye dayanan markalara ve platformlara yakından bakın. Bu platformların her biri popüler kabul eşiğini geçerken, her birinin değeri patlamaya hazır değilse bile zaten değerlidir. Ancak pazarın kabulü buzdağının sadece bir ucudur.

Toplu olarak, günümüzün üstel teknolojileri daha büyük bir eğilimi ima ediyor – şu anda devam etmekte olan bir toplumsal sıfırlama.

Eski sistem, kusurlarının çoğaldığı için parçalanıyor. Piyasalarda hakim olma isteği, sonuçta onları artıracak kolektif iradeden daha ağır basar. Servet ve fırsat topluma daha eşit bir şekilde dağıtılır. Ve durdurulamaz değişim altdan yukarıya doğru yayılır. İnanıyorum ki, şu an hareket ettiğimiz yer burasıdır: derin bir piyasa dönüşümü ve çarpıcı biçimde farklı toplumsal beklentiler.

Bu özellikler ütopik görünse de, gerçek değişimin ayakta olduğunu önermek için yeterli kanıt var. Piyasaların kendilerini ne ölçüde yeniden şekillendirebileceğini ve sonuna kadar düşünmeye değer. Dünya finansının 10 yılda neye benzeyeceğini kimse keskin bir şekilde tahmin edemiyor. Çünkü yeni platformlar ve üstsel teknoloji düşünce ve etkileşim tarzımızı tamamen değiştiriyor. Doğrusu gelir eşitsizliğini ve ülkeler arası uçurumu iyileştirecek aksiyonları almak tamamen biz insanların; sadece dünya liderlerinin değil, yazılımcıların, tasarımcıların, girişimcilerin, şirketlerdeki inovasyon şampiyonlarının, vakıfların, STK’ların, kamu birimlerinin, akademisyenlerin, danışmanların yani hepimizin işi.

9-İnovasyon için önce güven ortamı gerekir

Doğru: Yenilikçi düşünce sıkışmış ortamda daha çabuk oluşuyor. Bu nedenle, Türkiye, yeni fikir oluşturma konusunda çok becerikli. Ancak inovasyonun değer yaratması için becerinin yanında güven ortamı da gerekiyor. ASEP/JDS Güven endeksinde Trinidad ve Tobago (Karayipler’de yer alan 2 adalı bir ülke) ve Ruanda ile dünya güven endeksi listesinde en alt sıralarda bulunan Türkiye’de, firmalar yeni ürünleri satın almada çekimser olması, oluşan güzel fikrin başta ticari başarıya dönüşmesini zorlaştırıyor. Fikirlerin yeşermesi için firmaların inovatif ürünleri satın almaya açık olması, Türkiye’nin inovasyon konusunda hızla ilerlemesindeki en önemli adım olacaktır.

Yanlış: Her sorun kendi içinde bir fırsatı barındırır. Türkiye’deki güven sorununa ağrı kesici olan iş modeliyle gayrimenkulde fark yaratarak 2016’da WIRED tarafından Avrupa’nın en gözde 100 internet girişimi arasında gösterilen tapu.com’u buna örnek gösterebiliriz. Tapu.com‘da gayrimenkullerin satış fiyatı, veriye ve bilgiye dayalı şeffaf bir ortamda, açık artırma yöntemiyle alıcılar tarafından belirleniyor. Şimdiye dek 44 ilde tapu devri yapan platformdaki gayrimenkullerin %30’u 3 ayda satılıyor.

10-İnovasyon cinsiyet/ ırk/ din gibi ayrımcılıklarına karşı durmak ve insani değerleri savunmaya yönelik etkili bir metoddur

Doğru: Etki odaklı girişimlerden e-Bursum ve Otsimo teknolojiyi kullanarak eğitim sektöründe fark yaratıyor. e-Bursum, burs arayan öğrencilerle, burs veren kurum ve kuruluşları dijital bir pazarda bir araya getiriyor. Bugüne kadar 10 milyon TL değerinde 2800 öğrenciye burs verilmiş. Otsimo, otizmli çocuklar için mobil oyun ve eğitim uygulamaları geliştiriyor. Reflect; alışveriş alışkanlıklarını sosyal etkiye dönüştürmeyi amaçlayan alternatif, organik üretim ve adil ticaret ilkelerini benimsemiş bir giyim markası. Amacı genç nesildeki bağış algısını değiştirerek modayı, bireylerin inandıkları değişimi yansıtabilecekleri bir araca dönüştürebilmek. Yapılan her bir ürün alımı karşılığında; birey inandığı sosyal sorunun çözümüne destek olurken aynı zamanda değişimin de parçası oluyor.

WeWALK, görme engelliler için tasarlanmış akıllı bir baston, ‘engel algılama’, ‘telefonla entegrasyon’ ve ‘açık platform’ özellikleriyle 3 devrimsel özellik sunuyor.

Yanlış: Dünyada arama motorlarında büyük bir ayrımcılık olduğu iddia ediliyor; sonuçlardaki görsel ve dil kullanımı insanların etnik kökeni, deri rengi ve cinsiyetine göre farklı düşünce ve duygular yaratacak şekilde sunulabiliyor. Bunun zaten insanların önyargılı içerik üretip, arama yaptıkları için kaynaklandığını söyleyebiliriz, peki teknolojinin mevcut ayrımcılığı gözler önüne serip yaygınlaştıran rolünün bir sorumluluğu yok mu? İşte burada yaşam amacı ve insani değerlerimiz ile tasarlamanın kritik olduğu durumlar ortaya çıkıyor.

Bu noktada incelememiz gereken diğer bir konu da inovasyonun insanlık tarihini en çok etkileyeceği alanda; sağlık-genetik çözümleri. Farklı ülke vatandaşlarının ve etnik grupların, farklı sağlık çözümlerine ihtiyacı olabiliyor. Genelde öncelik verilen gruplar ise paranın geldiği yatırımcı grupların veya para kazanılacak hedef kitlelere oynayan kar odaklı yapılar tarafından belirleniyor. Bu da bizi bugün ve geleceğimizle ilgili çok büyük etik bir sorunla karşı karşıya bırakıyor. Bu nedenle bugün durduğumuz noktada, varoluşumuzu, insanlık olarak değerlerimizi ve çözümleri tekrar gözden geçirmeliyiz. Eski sistemle yeni dünyaya devam etmemiz bir çok acı sonuç yaratacaktır.

TÜRKİYE GİRİŞİMCİLİK İNOVASYON EKOSİSTEMİ

Diğer bir örnek de Silikon Vadisi’nde başlayıp şimdi dünyanın 135 şehrinde olan Founder Institute (FICO) programının Türkiye bacağından; 2012’den beri Türkiye’de dünya ortalamasının üzerinde profillerin başvuruları geliyor. Buna rağmen FICO mezunlarının 2 yıl hayatta kalma dünya ortalaması %79 iken Türkiye’de %50 civarinda, mezunların fonlanma oranları ise dünyada %50 iken Türkiye’de %20’ de. Avrupa’da girişimcilerin yeni dijital ekonominin bir parçası olma oranı yani hem ürünüyle yenilikçi olmak hem de tüm dünyaya hizmet / ürün sağlamak oranı %70-80 arası. Türkiye’de ise girişimciler pazar için sadece bir şey ürettiklerinde bunu başarı sayıyor. Ayrıca Türkiye’de bir oyuncu olmak girişimci için 10 yıl boyunca yapmaya devam etmek isteyeceği bir iş olmuyor ya da küresel rekabetle karşılaştığında iyi performans göstermeye hazır olmuyor. (KPMG European Startup Monitor raporu)

Türkiye’de işletmeler hala pazar yerlerine odaklanıyor ve çoğu yatırımcı kısa vadeli bir başarıya imza atıyor. Yenilik uzun vadeli vizyon ve strateji gerektiren bir süreçtir ve tüm türbülanslardan dolayı hızlı kazanç ve alt dallardaki kolay meyveleri toplama görüyoruz. Bugün yetenek sahibiyiz, ancak bu yeteneği doğru şekilde dağıtmak için strateji, platform ve süreçlerde acilen yeniden tasarım yapmalı, ölçümleyerek geliştirmeli ve işbirliği kültürünü özümsemeliyiz.

İşimizin sınırlar koymak değil, özellikle hevesli ve gelecek vaat eden gençlerimiz için sınır ilüzyonlarını ortadan kaldırmak olması lazım. Türkiye olarak, her şeye rağmen uluslararası başarılara imza attık, ve daha fazlasını yapmak için de müthiş bir potansiyelimiz var. Şubat 2016’da, 43 ülkenin Ar-Ge fonu, EUREKA’nın Yazılım projeleri kümesi, ITEA fonunun Başkanlığına ilk defa bir kadın yönetici hem de Türkiye’den bir Başkan olarak Zeynep Sarilar atandı. Bu gibi gelişmeler ümit verici.

Türkiye’de son yıllarda FICO gibi uluslararası / yerel hubların oluştuğunu görmek çok heyecan verici. Istanbul Business Angels, TR Angels gibi melek yatırım ağlarının artması ve kendi ekosistemlerini oluşturmak için çalışması, Kolektif House, Starters Hub, Impact Hub, Atölye İstanbul ve Garanti Partners gibi ortak çalışma alanları / hızlandırma / kuluçkaların artarak sadece bir yer sağlayıcı değil girişimcilerin biribirinden öğrendiği ve yenilikçi firmalarla işbirliği yapabildiği yerlere dönüşmesi, ODTU, İTÜ, Yıldız, Sabancı, Koç gibi üniversitelerin sadece yer vermesi değil girişimlere yurtdışı bağlantısı da sağlaması artan değer taşıyor. MV Holding yatırımlarını arttırması ve Sankonline, Öncü ve Proline Ventures gibi yeni erken aşama kurumsal risk sermaye fonlarının da kurulması hatta belli dikeylerde yatırım yapması, Startups.watch’ın da Türkiye için girişimcilik verisi sunmaya başlaması ekosistem sağlığının gelişmesi açısından iyi haber. Öğrencilerin kurduğu Garaj.co gibi hubların oluşması ve tabandan yukarı bir çok güzel hikaye oluşturmaya başlaması ise ilham verici.

İnovasyonu klasik şirketlerden cok yazılımın ve teknolojinin gücünü kullanarak çözümler oluşturan yeni nesil Türk sirketlerinde daha çok görüyoruz. Tüm ülke olarak bu tür şirketlerin nasıl doğduğunu anlamalı ve hem özel sektör hem de kamu olarak yeşermelerini sağlamalıyız.

İnsanın İnovasyonu

‘ 21. yüzyılın cahilleri okuma yazma bilmeyenler olmayacak, bunlar öğrenmeyi, öğrendiğini unutmayı ve yeniden öğrenmeyi bilmeyenler olacak.’ Futurist Alvin Toffler

OECD 2015 raporlarında iş/yaşam dengesi endeksinde 10 üzerinden 0 ile OECD’nin en düşük notunu alan Türkiye, vatandaşlarının hayat memnuniyet seviyesinde de en düşük puanı verdiği ülkelerden biri. Hedef metriklerinin sadece büyüme ve karlılık olmadığını, insanların mutluluğu ve motivasyonuyla en hızlı şekilde hem insani hem de iş başarısını yakalayacağımızı hızla hatırlamamız lazım.

Joint Idea, bu misyonla lokasyonları ve öğrenim programlarıyla iş liderleri, sanatçılar, düşünürler ve girişimcileri biraraya getiriyor. Ocak ayında lansmanını yapacakları ‘Life Works Labs’ ile, bu yeni anlayışı şirket liderlerinden başlayarak organizasyonlardaki tüm çalışanlara yaygınlaştıracak, lokal işbirliklerinin yanısıra Humberto Schwab tarafından geliştirilen ‘Sokratik Tasarım’, Alain de Botton tarafından liderliği yapılan ‘School of Life’ gibi uluslararası ortaklıklarla geliştirdikleri, Türkiye iş kültürü ve beklentilerine uygun inovatif bir dönüşüm programları var.

İnsanın öğrenimi ve gelişimi için kurulan, kullanıcıların kişisel hedef ve ihtiyaçları doğrultusunda birbirlerinden öğrenmesini sağlayan patica.co Hollanda’da Ink Strategy’nin işe alım ve uyum sürecinde kullanılıyor. Performans yönetimi, dijital dönüşüm ve inovasyon gibi alanlarda esnek ve organik öğrenim platformu olarak yeni nesil ve sürdürülebilir avantajlar yaratıyor.

İçeriğin ve metodların inovasyonuyla ilgili çalışan ‘Unlearn Academy’, içerik ve programlarıyla sürekli değişen dünyada gerçekten ihtiyacımız olan bilgileri öğrenip, eski usül ve artık geçerli olmayanları unutmamız için çalışan bir öğrenim ve içerik danışmanlığı firması.

Hayatımıza geri dönüşsüz şekilde giren yapay zeka, 3 boyutlu yazılım, kuantum bilgisayarları gibi üstsel teknoloji ürünleri, hepimizi çalışmak dışında ne işe yaradığımız ve neden varolduğumuz sorularıyla karşı karşıya bırakıyor. Yaşam amaçlarımız ve değerlerimiz doğrultusunda eski varsayımlarımız ve düşünce bağımlılıklarımızdan kurtulmalıyız. Çocuklarımızı 150 yıldır inovasyonun yapılmadığı eğitim sisteminin cenderesinden kurtararak, küresel örnekleri inceleyip, zengin kültürel öğelerimizle yeni bir öğrenim sistemi tasarlamalıyız.

[if !supportLists]4. [endif]endüstriyel devrimin bu dönüm noktasında ülkemiz ve insanlık adına yazacağımız tarihten hepimiz bireyler olarak sorumluyuz. Unutmayın, dünyanın çocuklarımız için nasıl bir yer olacağını bugün bizler tasarlıyor, geliştiriyor ve uyguluyoruz.

Biz insanız; her şey insanlar tarafından, insanların ve çevresinin iyiliği için tasarlanmalı ve uygulanmalı. İnovatif teknoloji, ancak inovatif insanla birleştiğinde inovatif organizasyonlara ve toplumlara dönüşebilir. Ve unutmayın; ancak kendimizden başlayarak anlamlı hayatlar yaratabiliriz.

2017’nin ülkemizde ve dünyada insanların inovasyonu için iyi bir yıl olması dileğimle…

Bu raporun hazırlanmasında emeği geçen, değerli fikir ve örnekleri paylaşan tüm iş, fikir liderlerine, uzmanlara ve girişimcilere teşekkürler. Şirket/ Kurum ismine göre alfabetik sırayla;

Seçil Şendağ, Ayşegül Zindan/ 360° İletişim
Canan Pehlivanoğlu, Arda Erdik/ DDB & Tribal İstanbul
Uygar Turcan/ Ayakkabı Dünyası CEO
Orkun Ark/ Eğitim Danışmanı
Ali Erhat Nalbant/ FICO
Altuğ Yılmaz/ GamFed Trkiye temsilcisi, Oyunlaştırma kitabı yazarı
Semih Boyacı/ Impact Hub Kurucu
Zeynep Sarılar/ ITEA Başkanı
Markus Lehto/ Joint Idea Kurucu Ortağı
Emre Özbek/ Kovvan Kurucusu, İnovasyon Mentoru
Robert Varon/ Maryapı İş Geliştirme Yöneticisi
Onur Koç/ Microsoft CTO
Ferhan Cook/ M-Spark Kurucusu
Bülent Yar, Süen Çankaya ve Aslıhan Anarat/ Mindshare
Niels van Der Linden/ Patica Kurucu Ortağı
Mehmet Nane/Pegasus CEO
Eray Erdoğan/ Reflect Kurucu Ortağı
Can Tarakçı ve Muhammed Bavcic/ Secureway Kurucu Ortaklar
Rudy de Waele/ Socratic Futures Kurucusu, Futurist, Yazar
Nesen Yücel & Patrick Boostels/ Stage-co Kurucuları
Emre Erşahin/ com Kurucusu
Cemal Akar/ Tempo Çağrı Merkezi Yön. Kur. Başkanı
TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi)
Ecmel Ayral/ Unlearn Academy Kurucusu
Ve kurumsal prosedürler sebebiyle isimlerini bile yazamadığım diğer tüm kişilere…