Dünya Ekonomik Forumu’nun ‘Mesleklerin Geleceği’ raporuna göre önümüzdeki 5 yılda öne çıkması beklenen alanlardan biri biyoteknoloji. Peki, bu alan Türkiye’de ne durumda? 1 Mart’ta yürürlüğe giren Ar-Ge reform paketinin ardından, VSY Biotechnology şirketinin CEO’su Dr. Ercan Varlıbaş ile biyoteknolojiyi konuştuk.
Biyoteknolojiyi tanımlayabilir misiniz?
Biyoteknoloji, biyolojik organizmalardan materyaller üretme bilimi olarak tanımlanabilir. Tıp başta olmak üzere pek çok farklı alanda kullanılabiliyor. İnsanların ömrü uzadıkça, belli bir yaştan sonra organlara müdahale etmek hatta değişim gerekebiliyor. Bunun için biyoteknolojide kullanılan destekleyici yöntemlere giderek daha çok ihtiyaç duyuluyor.
VSY hangi alanda faaliyette?
Biz de tıp alanında faaliyet gösteriyoruz. Örneğin, insan vücudunun kendi dokusunda bulunan ancak yaşlandıkça azalarak bel ya da diz ağrılarına sebep olan bir çeşit asit yapısını elde edebiliyoruz. Yani, bir bakteriden vücutta var olan yapıyı elde ediyoruz. İşte bu biyoteknoloji mühendisliği oluyor. VSY’nin refraktif cerrahi, cerrahi ve diagnostik cihazlar, göz içi lensleri, kontakt lens alanlarında çalışmaları bulunuyor.
Türkiye bu alanda gelişiyor mu?
Biyoteknolojik tıbbi cihazlar, implantlar ve biyoteknolojik ilaçların geliştirilmesi alanlarında teknoloji hızla ilerliyor. Ayrıca, biyomedikal mühendisliği, biyomühendislik, biyomedikal cihaz teknolojileri gibi meslek dalları gelişerek mezunlarını veriyorlar. Bizim Türkiye’de iki fabrikamız var. Biri Ataşehir’de biri Tuzla’da. Tuzla’daki üretim merkezi aynı zamanda bir Ar-Ge merkezi. Bundan 5-6 yıl önce bizim ürettiğimiz ürünlerin Türkiye’de üretilmesi düşünülemezdi. Bugün ise diğer firmalar da üretimi planlamaya başladılar. Devlet de ciddi destek veriyor. Ar-Ge reform paketinin sırf biyoteknoloji değil tüm alanlara katkı sağlayacağını düşünüyorum.
VSY’de kaç kişi çalışıyor?
Yaklaşık 300 kişi çalışıyor. Bunun 75’i Ar-Ge bölümünde. Artık, Türkiye’nin yüzde 50’sinden fazlasına göz içi lens ürününü temin edilebiliyoruz. Eskiden bu ürün tamamen ithaldi. Türkiye’de 2015’te medikal biyoteknoloji sektöründeki toplam ihracat rakamı toplam 40 milyon TL civarındaydı. VSY’nin ihracat rakamı ise 2 kat artarak yaklaşık 23 milyon TL’ye ulaştı.
Biyoteknoloji’de kariyer için nasıl bir donanım gerekir?
Ben, liseden beri bu alanda çalışmak istiyordum. Bunun için doktor oldum ve uzmanlık yaptım. Eğer, bir üniversitede spesifik olarak bu alana yönelik bir eğitim olsaydı oraya giderdim. Bugün, üniversitelerde biyoteknoloji bölümleri açılmaya başladı. Fizik, optik, mekatronik, biyoloji, kimya mühendisleri bu alanda çalışabilir. Ar-Ge yöneticileri, işe alımlarda doktora ve yüksek lisanslı personellere öncelik veriyor. Kriterlerde ise veri analizi, analitik düşünme gibi Ar-Ge faaliyetlerinde önemli yer tutan özellikleri test ediyoruz. Bizim Ar-Ge bölümünde moleküler biyoloji, biyomedikal cihaz teknolojileri, kimya mühendisliği, biyoloji, mikrobiyoloji, makine mühendisliği, endüstri mühendisliği, kimya teknolojisi, kalıplama teknolojileri, elektrik mühendisliği gibi meslek grupları yer alıyor.
Ücretler nasıl?
Ar-Ge merkezimizde ücretler uzmanlığına göre 3.000 TL ile 8.000 TL arasında değişiyor.
Çalışan bulmakta zorluk çekiyor musunuz?
Beyaz yakalı ve mavi yakalı personellerin işe alımlarında tecrübeli, kalifiye personel alımlarında zorluk yaşanabiliyor.
Ar-Ge reformu ne getirdi
1 Martta yürürlüğe giren ‘Ar-Ge ve Yenilik Reform Paketi’ biyoteknoloji dâhil pek çok alana destek sağlamayı amaçlıyor. İşte reform paketinde yer alan bazı maddeler:
– Ar-Ge merkezi kurmak için gerekli Ar-Ge personeli sayısı, biyoteknolojinin de dâhil olduğu yüksek teknolojili sektörlerde 30’dan 15’e düşürülecek.
– Ar-Ge Merkezleri’nde istihdam edilecek temel bilimlerden (matematik, fizik, kimya, biyoloji) mezun personelin maaşlarının brüt asgari ücret kadarlık kısmını iki yıllığına devlet karşılayacak.
– Ar-Ge ve tasarım personeline sağlanan gelir vergisi istisnası oranları arttırılacak.
– Nitelikli yabancı istihdamını arttırabilmek için yabancı araştırmacıların çalışma izin süreçleri kolaylaştırılacak.
HÜRRİYET Deniz TÜRSEN 25.04.2016
