CERN’ün Ocak 2016’da görevi sona eren eski genel direktörü Prof. Dr. Rolf Dieter Heuer, Boğaziçi Üniversitesi’nde öğrenci ve akademisyenlerle bir araya geldi.
Boğaziçi Üniversitesi’nin 2013 yılından bu yana sürdürmekte olduğu ve dünyanın önde gelen akademisyen ve bilim insanlarını konuk ettiği Boğaziçi Lectures programının yeni konuğu Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi CERN eski Genel Direktörü Prof. Rolf–Dieter Heuer oldu. 3 Şubat tarihinde Boğaziçi Üniversitesi’nde bir konuşma yapan Prof. Rolf–Dieter Heuer, bilimin evrensel bir barış dili olduğunu vurguladı. Konuşmasında uluslararası işbirliğinin önemine değinen Heuer, CERN bünyesinde yürütülen ATLAS ve CMS gibi dünya çapında önemli araştırmalarda Boğaziçi Üniversitesi akademisyenlerinin önemli katkılar sunduğunu belirtti.
Dünya çapında bir deneysel parçacık fizikçisi olarak tanınan Prof. Heuer, dünyanın en büyük atom parçalayıcısı olarak bilinen Hadron Çarpıştırıcısı sayesinde ulaşılan muhtemel Higgs Bozonu’nu o dönem dünyaya açıklayan isim olarak Boğaziçi Üniversitesi’nde yaptığı, “Bilim ve Sürdürülebilirlik; Özgün Uluslararası Kurumların Rolü” başlıklı konuşmasına, “”Toplumun sürdürülebilir kalkınması ve ekonomik olarak devam edebilmesi için bilim çok önemli bir role sahiptir” cümlesiyle başladı.
Günümüzde bilim ve teknolojiye yatırımın zorlaştığını belirten Heuer, “Dünyanın, insanlığın ve kalkınmanın sürdürülebilir olması için bilim şarttır. Bilim ve araştırma olmadan bunu sağlayamayız. Evrenin başlangıcı ve dış sınırlarına ulaşmamız gerekiyor. Hala bilinmeyenler için araştırmalar yapılması gerekiyor” dedi.
CERN’ün 1954 yılında 12 Avrupa ülkesi tarafından “Barış için Bilim” sloganıyla kurulduğunu, bugün Avrupa (Europe) kelimesini her yer (Everywhere) olarak değiştirdiklerine belirten Heuer, şu anda 21’i üye 10’larca farklı ülkeden 4000 bilim insanının CERN çalışmalarında yer aldığını, barış için küresel bilim kavramının yerleştiğini kaydetti. Bilim adamlarının teknoloji ile küresel olarak artık tek bir evren içinde çalıştığını vurgulayan Heuer, dünyada bilimin bir anlamda diplomasi ve barış anlamına da geldiğini belirttti. Heuer, bilimin dünyanın, teknolojinin ve ekonominin sürdürülebilir olmasını sağlayan araştırmalarla vazgeçilemez bir ortak payda olduğunu belirterek, “Bilim evrensel bir barış dilidir, desteklenmelidir” dedi.
Bilim artık bir diplomasi aracı oldu
Küresel bilim çalışmaları çerçevesinde artık ”Bilim üzerinden diplomasi” kavramının da yerleştiğini kaydeden Heuer, bugün halen evrenin yüzde 95’ininin, maddenin yüzde 70’inin karanlıkta olduğunu ve bu karanlığı açmak için daha ileri düzeyde teknoloji ile araştırma yapılmasının, bunun içinde üniversitelerdeki araştırma yatırımlarının artmasının gerekliliğinin öneminin altını çizdi.
Türkiye’nin CERN’e 2015 yılında üye olduğunu belirten Heuer, halen 130 Türk bilim adamının CERN bünyesinde çalışmalarını sürdürdüğünü de sözlerine ekledi. CERN’de yürütülen ve atomun parçalanması ve evrenin gelişimi üzerindeki en önemli araştırmalar olarak kabul edilen ATLAS ve CMS’de Boğaziçi Üniversitesi akademisyenlerinin de yer aldığını belirten Heuer, bilimin tüm dünyada üniversitelerde geliştirilmesi gerektiği vurguladı.
Ocak 2009 – Aralık 2015 tarihleri arasında CERN Genel Direktörlüğünü yapan Heuer; görevi kapsamında Büyük Hadron Çarpıştırıcısının (LHC) 2009 yılında başlatılması ve aynı zamanda 2015 yılında enerji artışının yapılması, Higgs Bozonu’nun keşfedilmesi ve CERN Üyeliği’nin coğrafi olarak daha geniş bir bölgeye yayılması konusunda önemli çalışmalara liderlik etti. Türkiye’nin CERN Ortak Üyeliği de, Mayıs 2015’te yürürlüğe giren anlaşma ile Prof. Heuer döneminde hayata geçmişti.
Heuer ayrıca CERN’ü bilimin öneminin anlatılması sürecine aktif olarak dâhil eden ve sürdürülebilir toplumsal katkı için STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) eğitimine önem veren bir bilim insanı olarak da anılıyor. 2004 ila 2008 yılları arasında Prof. Heuer Almanya’da bulunan DESY laboratuvarında parçacık ve astroparçacık fiziği araştırma direktörlüğünü yaptı ve bu laboratuvardaki parçacık fiziği gruplarını LHC’de gerçekleştirilecek her iki büyük deneye de (ATLAS ve CMS) katılmak konusunda yönlendirdi.
Nisan 2016 itibarı ile 60 binin üstünde üyesiyle dünyadaki en büyük ikinci fizik topluluğu olan Alman Fizik Topluluğu’nun (DPG) Başkanlık görevini yürütecek olan Heuer, SESAME (Ortadoğu’da Deneysel Bilim ve Uygulamalar için Elektron Hızlandırıcı Işık) Konseyi’nin Başkanı olarak da görevlendirildi.
Prof. Rolf Heuer ayrıca, Avrupa Komisyonu’nun Kasım 2015 tarihinde uygulamaya alınan yeni Bilimsel Danışma Mekanizmasının (SAM) bilimsel danışmanlar Üst Düzey Grubu’nun yedi üyesinden birisi. 500’den fazla bilimsel makale yayınlayan Prof. Heuer; Avrupa, Asya, Avustralya ve Kanada’da bulunan üniversitelerden pek çok Fahri Derece aldı. Alman Bilimler Akademisi Leopoldina ve Avrupa Fizik Topluluğu Fahri Üyeliği başta olmak üzere Avrupa’daki çeşitli Bilim Akademilerinin üyesi olan Prof. Heuer, 2015 yılında Federal Almanya Cumhuriyeti’nde Grand Cross 1. Sınıf Liyakat Nişanı ile ödüllendirildi.
