Geçen yıl ODTÜ’nün 85’inci sırada, ilk 200’de 4, ilk 400’de 6 Türk üniversitesinin yer aldığı THE’nın dünya üniversiteleri sıralamasında kriterler ve veri tabanı değiştirilince Türk üniversiteleri 500 sıra birden kaybetti.
Merkezi İngiltere’de olan ve 12 yıldır dünyanın en iyi üniversitelerini sıralayan Times Higher Education (THE), 2015-2016 dünya sıralamasını açıkladı. Ancak “sıralama kriterlerine ve güvenirliğine” ilişkin tartışmaları da başlattı. Çünkü THE sıralamada kullandığı kriterleri ve atıf ve makaleleri taramak için kullandığı veri tabanını değiştirince Türk üniversiteleri yüzlerce sıra birden kaybetti. Geçen yıl listeye 85’inci sıradan giren ODTÜ, 139’uncu sıradan giren Boğaziçi ve 165’inci sıradan giren İTÜ birden 500-601 bandına geriledi.
İLK 400’DE 3 ÜNİVERSİTE VAR
İlk sırada California Teknoloji Enstitüsü (CALTECH), ikinci Oxford, üçüncü de Stanford üniversitelerinin yer aldığı listede, bu yıl dünyanın en iyi 400 değil, 800 üniversitesi sıralanırken Türk üniversiteleri arasında birinciliği 251-300 bandında Koç Üniversitesi aldı. Bilkent ve Sabancı üniversitelerinin ise 351-400 bandında yer almasıyla ilk 400 içinde yer alan 3 vakıf üniversitesi oldu.
85’TEN 501-600 BANDINA
Sıralamanın en şaşırtıcı bölümü, geçen yıl dünyanın en iyi üniversiteleri Harvard, Yale, Oxford, Cambridge, Stanford, MIT ile aynı ligde yer alarak ilk 100 içinde 85’inci olan ODTÜ’nün bu yıl İTÜ ve Boğaziçi üniversiteleriyle birlikte 501- 600 bandına düşmesi oldu. Geçen yıl bu üniversiteler ilk 200 içinde yer alıyordu.
SIRALAMADA NASIL KAYBETTİLER?
Bu üniversitelerin sıralamada yüzlerce puanlık düşüşüne sıralama kriterlerindeki ölçütlerin değişmesi yol açtı. Bu üniversiteler geçen yıl CERN’de (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) başta “Higgs Bozonu” olmak üzere yürütülen projelere katılmış ve dünyanın her yerinden bilim insanlarıyla ortak makale yazmıştı. Bu makalelerin bazıları birkaç bin imzalıydı. THE, bu yıl değerlendirmeye bin yazarlı makaleleri alırken, kişi başına atıftan da toplu atıfa geçti. Üzerine bir de bilimsel yayınları taradığı veri tabanını değiştirdi. Web of Science yerine Scopus’a geçti. Birinde 12 binin diğerinde ise 22 binin üzerinde makale yer alıyor. Atıf puanlamalarında yaptığı ülke ortalamaları ayarlamalarını da kaldırdı. Tanınırlık anketini de 6 dile çıkardı ve daha fazla bölgeye yolladı. Tüm bunlar başta CERN’de bilim insanlarıyla ortak makaleler yazan ODTÜ, Boğaziçi, İTÜ gibi geçen yıl ilk 200’de yer alan üniversitelere yüzlerce puan kaybettirdi.
13 KRİTER KULLANIYOR
THE, üniversiteleri 5 başlıktaki 13 kritere göre değerlendiriyor. Bu başlıklardan eğitim, araştırma ve atıflar yüzde 30’ar, uluslararası profil yüzde 7.5, sanayi gelirleri ise yüzde 2.5 oranında etkili oluyor.
KRİTERLER TARTIŞMA YARATTI
“VERİ TABANI DEĞİŞTİRİLDİ”
Prof. Dr. Abdullah ATALAR (Bilkent Üniversitesi Rektörü): “THE sıralamada kullandığı kriterlerde önemli değişikliklere gitti. Atıfların yanı sıra en önemli kriter değişikliklerinden biri veri tarama tabanının değişmesi, Web of Science yerine Scopus’un kullanılması. Böylece taranan makale sayısı 2 hatta 3 katına çıkarken ve sadece İngilizce makaleler taranırken, Çince, Portekizce gibi her dilden makale taranmaya başlandı. Değiştirilen kriterler bu yılın sıralamalarında geçen yıla göre bazı üniversitelerde değişikliklere neden oldu.”
“SORGULANIR BİR SIRALAMA”
Prof. Dr. Ahmet ACAR (ODTÜ Rektörü): “THE sıralama kriterlerini ve veri tabanını değiştirirken, anketlerini de daha dilde daha çok dilde dana çok bölgeye gönderdi, bölgesel puanlamaları değiştirdi. WoS yerine Scorpus’u kullanıyor. Burada tarananlar sadece makale değil, raporlar da var. Biz yükseltme kriterleri olarak bile Scopus’u değil, Web of Science’ı kullanırız. Atıf kriterlerini de tamamen değiştirdi, mesela biz atıfta yüzde 10 kaybettik. Yaptığı değişikliklerle sıralamanın sorgulanır olmasına neden oldu. 13 performans göstergesine göre ODTÜ’nün performansında geçen yıla göre bir değişiklik olmamasına rağmen THE yaptığı değişikliklerle birlikte sıralamada hem biz hem de diğer Türk üniversiteleri büyük sıralar kaybettik. Sorgulanır bir sıralama yaptı. Sıralamaların böyle oyuncak olmaması lazım.”
“TÜRKİYE MEMNUN OLMALI”
Phil BATY (THE Sıralama Editörü): “Türkiye 11 enstitüsü ile prestij listesine girdiği için memnun olmalı. Ne yazık ki hiçbir Türk üniversitesi ilk 200 listesine giremedi. Türkiye üniversiteleri araştırmalara ayırdıkları bütçeleri artırdı ama Asya’daki rakiplerini yakalamak için yükseköğretime yatırım yapmalılar.”
HABERTÜRK 01.10.2015
