Fatih Sultan Mehmet’in isteği üzerine yapılan “Şahi” topları bütün detayları ile Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nde 3D teknolojisiyle yeniden üretildi.
İstanbul’un fethi hazırlıkları öncesinde Fatih Sultan Mehmet’in isteği üzerine yapılan “Şahi” topları bütün detayları ile Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nde (FSMVÜ) 3D teknolojisiyle yeniden üretildi.
Çiziminin bizzat Fatih Sultan Mehmet tarafından yapıldığı belirtilen “Şahi” topunun İstanbul’un fethinde önemli rol oynadığı biliniyor. Fatih’in bu projesinin alanındaki teknolojide öncü olduğu tüm dünya tarafından kabul edilirken “Şahi” topu, sınıfının en büyüğü olarak nitelendiriliyor.
Fatih Sultan Mehmet’in, Ali, Müslihiddin, Saruca ve Urban ustalara devrin en büyük toplarını dökme talimatı vermesiyle hayata geçirilen projede, iki parçadan oluşan toplardan 3-4 adet üretildi. Bu toplardan Mine Ali tarafından Miladi 1464’te döküleni halen İngiltere’nin Portsmouth şehri yakınındaki Fort Nelson Müzesinde sergileniyor.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fevzi Yılmaz, AA muhabirine, topun 3D teknolojisiyle küçültülerek yapılan prototipi hakkında bilgi verdi.
Yılmaz, İstanbul’un fethinin 562’inci yılında üniversite olarak, İngiltere’de sergilenen topun kendi ölçülerinde modellenerek, 1/25 ölçekle küçültülüp, lazer sinterleme yöntemiyle üretildiğini kaydetti.
Topların büyüklüğü ve çapları hakkında tarihçilerin muhtelif bilgiler verdiğini belirten Yılmaz, “En çok karşılaşılan bilgi, topların, 5,5 metre uzunluk, 274 santimetre dış çevre, 92 santimetre yarıçap,18 ton ağırlığa sahip olduğu şeklindedir. 100’lerce kilogramlık gülleler, 2 kilometre menzile sahipmiş ve 183 santimetre derinliğinde toprağa gömülüyormuş. Topun sesi 24 kilometre mesafeden duyuluyormuş. Tarihi toplar, üretildikleri malzemelere göre, taş, ağaç, bakır, demir, tunç, pirinç, kullanım alanlarına göre, sahra, kale, muhasara, sahil ve deniz, namlu türüne göre yivli, yivsiz olarak sınıflandırılırdı” diye konuştu.
“Nice ustalar top dökümü safhasında canını kaybetmiş”
Yılmaz, topların yapımında kullanılan ve “Ateş-i Nemrud” olarak nitelendirilen fırınlardaki yüksek hararete dayanan yeşilimsi renge sahip taşın, Marmara’daki adalardan getirildiğini anlatarak, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde top döküm seremonisinde duacının duaya başladığı, hazır olanların kalpten “Amin” dedikleri ve herkesin tam bir teslimiyetle ağlamaya başladığının aktarıldığını söyledi.
Bu anın top dökümünün en tehlikeli bölümü olduğunu ifade eden Yılmaz, “Nice ustalar bu safhada canlarını kaybetmişler. Edirne’den yola çıkan toplar, 30 araba 140 öküzle çekilmiş ve devrilmesin diye 200 asker görevlendirilmiş. Evliya Çelebi, bu anı ‘Büyük topun önünde Kıraç Bey kumandasında on bin akıncı süvarisinden mürekkep bir kol gidiyordu. Topu otuz, bazılarına göre elli veya atmış çift öküz müşkülatla çekiyordu’ diye tasvir etmiştir” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Yılmaz, topun, yüklendiği namlu ve patlamanın gerçekleştiği kovan kısmı olmak üzere iki parçadan oluştuğunu ve parçaların birbirine burgu detayıyla birleştiğini ifade ederek, “Şahi topunun üzerinde ‘Ey Allahım, Sultan Murat oğlu Sultan Mehmed’e imdad eyle’ ifadesi yer alıyor. Toptaki, şaşırtan süsleme ve motifler de oldukça dikkat çekici” dedi.
“Şahi” topuna Batılı araştırmacıların ilgisinin yoğun şekilde sürdüğünü vurgulayan Yılmaz, bugün yapılan deneylerin topun, ses hızından daha yüksek hıza ulaşabildiğini gösterdiğini dile getirdi.
Yılmaz, Fatih Sultan Mehmet’in devrinin Osmanlı ateşli silah teknolojisi açısından oldukça önemli bir yere sahip olduğuna işaret ederek, şunları söyledi:
“Görülen o ki, Fatih Sultan Mehmet Han sadece bir hayale, bir hedefe, bir rüyaya yürümedi. Hesabını yaptı ve bütün Avrupa’yı şaşırtacak şekilde bir kısım topları aşılmaz denilen surların önünde döktü, bir kısmını da Edirne’den nakletti. Osmanlı Devleti sadece zaferleriyle değil, bilim, teknoloji ve eğitime verdiği önem ile de tarihe damgasını vurdu. Dünya tarihinde büyük işler yapan atalarımıza, miraslarına ve tarihimize sahip çıkmak görevimizdir. Bu anlayış bilim, teknoloji alanlarda bizi ileriye götürecek ve motive edecektir.”
Üniversite olarak ürettikleri topların İstanbul Belediyesi Kültür AŞ tarafından prestij hediye olarak hazırlandığını anlatan Yılmaz, “Şahi” topunun 3D teknolojisiyle hayata geçirilen örneklerinin İstanbul Kitapçısı ve “www.hediyem.com” sitesinden temin edilebileceğini söyledi.
TRT HABER 24.09.2015
