Önümüzdeki 50 yılda yaşamımızı en fazla şekillendirecek teknoloji “Yapay Zeka” olacak. Bilgisayarlar kendi kendilerini yönetmeye başladıkça ne gibi değişimler yaşanacak? Bu teknolojiyi kim kontrol edecek? İşlerimiz tehlike altında olabilir mi?
Geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Barrack Obama, MIT Media Lab direktörü Joi Ito ve WIRED dergisi genel yayın yönetmeni Scott Dadich’le Beyaz Saray’da oturup bir sohbet gerçekleştirdi. İnsanlığın geleceği ve özellikle yapay zekanın etkileri üzerine yapılan röportaj Wired dergisinde yayınlandı.
Konuya genel olarak iyimser bir bakış açısıyla yaklaşsa da Obama yapay zekanın yol açabileceği olası sorunlar karşısında hazırlıklı olmamız gerektiğini belirtti.
Obama “Yapay zekayı bugün pek çok farklı sektörde görüyoruz ve bize çok daha verimli bir ekonomi sağlıyor. Doğru bir şekilde kullanılırsa bize sonsuz olanaklar sağlar” derken günlük yaşamımıza daha çok girmesiyle yakın zamanda pek çok sektörde yaşanabilecek işsizlik sorunlarına dikkat çekti ve “eşitsizlikleri engellememiz lazım” diye vurguladı.
Barack Obama, uzun süredir bazı bilim insanlarının, fütüristlerin, ekonomistlerin dile getirdiği bir düzenlemeye dikkat çekti. Devletin herkese insan gibi yaşayabilecekleri bir asgari ücret bağlama olasılığı. “Bu tarz bir düzenleme geniş bir kesim tarafından kabul edilir mi, gerçekçi olur mu, bunu önümüzdeki 10-20 yıl içinde sıkça tartışıyor olacağız” dedi.
Biraz filmi geri saralım; geçtiğimiz şubat ayında bir yazı kaleme almış vediye sormuştum. Yazımın dayanağı Silikon Vadisi’nde yeni girişimcilere finans sağlayan bir kuruluş olan “Y Combinator”ın araştırmasıydı.
Firmanın başkanı Sam Altman, araştırmayı detaylandırdığı blogunda şöyle yazmıştı; “Yakın bir gelecekte, teknoloji bazı meslekleri elimine ettikçe, ama bir yandan da yaşam kalitemizi yükselttikçe, insanların çalışmak zorunda olmadığı bir sistemle karşı karşıya kalacağımıza inanıyorum. Peki böyle bir gelecekte insanlar bütün gün oturup video oyunu mu oynar? Yoksa yeni bir şeyler mi yaratır? Mutlu ve huzurlu olurlar mı? Ekonomik kaygının yaşanmaması topluma daha faydalı bireyler doğurur mu? Ve böyle bir sistemde insanlar edindiklerinden daha büyük bir değer yaratabilirler mi?”
Yine basından takip edenler hatırlar, geçtiğimiz haziran ayında İsviçre’de çok ilginç bir referandum düzenlendi. İsviçre, “tüm vatandaşlarına çalışsa da çalışmasa da asgari bir maaş bağlanması” için referanduma giden ilk ülke oldu. Referandum küçük bir grubun önerisiydi ama 100bin imza toplandığı için referanduma gidildi. Öneri yüzde 78’lik yüksek bir oranla reddedildi. Belki de şimdilik çok idealist bir hareketti.
Aslında tüm bu haberlerin 2016 yılı içinde çıkıyor olması bir tesadüf değil. Dünyamız çok büyük bir değişimin arifesinde. Tabii ki daha önce de benzer değişimler yaşandı. Sanayi devrimi gerçekleşirken milyonlarca insan bu değişimin sancılarını yaşadı.
Bugün de etkisi altın girdiğimiz “4. Endüstri Devrimi” tüm dünyayı yeniden değiştirecek ve şekillendirecek. Yakın zamanda bir takım sosyal problemlere de yol açmaya başlayacak. Yapılan araştırmalara göre önümüzdeki 15-20 yıl içinde günümüz mesleklerinin %50’ye yakını makineler-robotlar tarafından yapılacak.
Şüphesiz kaybolan ya da robotların devralacağı mesleklerin yerine bazı yeni iş kolları da açılacak. Ancak uzun süredir bu konuya kafa yoran, teknoloji üreten, sosyal adalet mekanizmasını iyi çalıştıran devletlerin bu değişimden minimum sancıyla çıkması muhtemel.
Google’ın yapay zekası insan gibi konuşabilecek
Bu noktada bizim gibi ekonomik büyümesini nüfus büyüklüğüne ve ucuz iş gücüne bağlayan ülkeler çok ciddi krizlerle ve sosyal sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Çünkü zaten ciddi işsizlik problemleri olan ülkelerde iş gücüne bir de robotlar katılacak.
Belki yapay zeka her işi yapamaz, ancak pek çok işi dinlenmeye, yemek yemeye, uyumaya, tatil için izin almaya ihtiyaç duymadan, hastalanmadan bizden çok daha ucuza, çok daha hızlı ve hatasız yapacaklar.
Peki bu değişimin ne kadar farkındayız? Yol açabileceği sorunlarla ilgili ne gibi planlar yapıyoruz? Yaşanacak sosyal krizlere hazırlıklı mıyız? Eğitim sistemimiz çocuklarımıza yakın gelecek hakkında neler öğretiyor?
Biz toplum olarak böyle bir geleceğe hazır mıyız?
CNNTÜRK Ozan ONAT 15.10.2016
